Hoe maken we dakrenovatie duurzaam en betaalbaar?

Studenten van de HAN werken aan technieken om duurzame dakrenovatie goedkoper te maken. Nederland heeft zich met de rest van de Europese Unie voorgenomen om voor 2050 de uitstoot van broeikasgassen met 80 tot 95% terug te dringen. Die klimaatdoelstelling is alleen te halen door miljoenen daken beter te isoleren en te voorzien van zonnepanelen. In Nederland staan op dit moment ongeveer 7,5 miljoen woningen. Slechts een zeer klein aantal voldoet aan de milieueisen voor 2050. 

In het project Duurzaam Dakrenovatie werken onderzoekers samen met studenten en bedrijven om een nieuw kant-en-klaarproduct te ontwikkelen voor renovatie. Dat is hard nodig. “Er bestaan op dit moment eigenlijk geen betaalbare technieken om het dak van slechts één huis te vernieuwen”, zegt Rob ter Steeg, onderzoeker en docent aan de HAN bij het lectoraat Meet- en Regeltechniek. Ter Steeg is projectleider van Duurzaam Renovatiedak. “Als je als particuliere woningbezitter je huis duurzamer wilt maken, kun je wel je muren isoleren, je ramen van dubbel glas voorzien en zonnepanelen op het dak leggen, maar aan het dak zelf kun je weinig veranderen. Dat is eigenlijk gek.”

Tot nu toe worden daken van bestaande woningen alleen nog op grote schaal gerenoveerd. Om de kosten laag te houden, pakken gespecialiseerde bedrijven de dakbedekking van tientallen tot honderden woningen tegelijk aan. Ter Steeg: “Stel je voor dat je op een dak geen dakpannen meer hoeft te leggen, maar alleen zonnepanelen. Het zou het mooiste zijn als je in één keer van een jaren-60-dak naar een 2050-dak kunt gaan. We zijn nu bezig om dit idee uit te werken met studenten. Het plan is om hulpmiddelen te ontwikkelen waarmee je zonnepanelen aan elkaar kunt bevestigen en waarmee je het dak van een woning in één keer waterdicht maakt. Als het lukt, kunnen je bij dakrenovaties straks enorm besparen op de kosten van dakpannen en de montage.”

“We hopen een methode te ontwikkelen waarbij een nieuw dak met zonnepanelen op de meeste woningen kan worden geïnstalleerd tegen een aantrekkelijke prijs. Voor de bewoners moet het helder worden hoeveel ze op termijn zullen besparen aan energiekosten door hun nieuwe dak.”
Maar hoe zal een dak uit 2050 er uitzien? Het vervangen van dakpannen door waterdichte zonnepanelen is slechts één idee dat op dit moment wordt onderzocht door de projectgroep. Waarschijnlijk zullen de daken van de toekomst ook vol met technologie zitten. “Denk aan een zonneboiler en een warmtepomp die gezamenlijk de verwarming verzorgen met warmte uit de buitenlucht en water dat is opgewarmd door de zon”, zegt Ter Steeg.

Verder wordt er door de projectgroep hard gewerkt aan een energiemanager, een systeem dat zonnepanelen, boilers en warmtepompen op een slimme manier kan laten samenwerken. “We hopen daken te koppelen aan software die rekening houdt met het weer bij het inschakelen van de zonnepanelen en de verwarming. Als bijvoorbeeld op een winterse dag overdag de zon schijnt, kan dit slimme systeem ervoor kiezen de temperatuur in huis flink op te stoken met behulp van zonne-energie. “De bewoners zijn dan toch op hun werk en hebben geen last van de warmte. Als ze dan 's avonds thuiskomen, is de temperatuur gedaald en is het huis aangenaam warm, zonder dat er stroom van het net hoeft te worden ingekocht.”

Al deze ideeën zijn afkomstig van medewerkers van de HAN en HAN-studenten die stagelopen bij het project Duurzaam Renovatiedak, of afstuderen op het onderwerp. Ter Steeg ziet veel enthousiasme voor het onderwerp. “Je ziet dat studenten heel gemotiveerd zijn om hieraan te werken. Ze vinden het belangrijk om hun steentje bij te dragen aan een duurzamer Nederland.”

De studenten die voor het project Duurzaam Renovatiedak werken, komen van allerlei verschillende opleidingen.  Een recentelijk afgestudeerde student van de master Control Systems Engineering werkt bijvoorbeeld aan software voor de dak-energiemanager. Een stagiair van de opleiding Werktuigbouwkunde buigt zich over het ontwerp van duurzame daken. Studenten van de opleiding Industrieel Product Ontwerp denken na over het uiterlijk van de zonnepanelen, terwijl een student van de master Management en Innovatie is afgestudeerd op de commerciële haalbaarheid van het duurzame dak.

Ter Steeg hoopt dat bedrijven grote kansen zien van duurzame dakrenovatie. “Nu leeft dakrenovatie nog niet zo bij mensen. Maar 2050 nadert snel en het halen van de klimaatdoelstellingen zal steeds belangrijker worden.” Ook wordt het financieel steeds aantrekkelijker om energie te besparen. “Er komt waarschijnlijk een moment waarop mensen massaal een duurzaam dak willen. Hopelijk ligt er dan een goed product. Wij zullen er in ieder geval alles aan doen.” Het op de markt brengen van een kant- en-klaar duurzaam dak met een energiemanager is geen taak voor HAN. “Als je zo'n productlijn wilt opzetten, moet je grote investeringen doen. De HAN heeft daarvoor niet de middelen, wij zijn in de eerste plaats een opleidingsinstituut. Wij denken wel mee hoe we het bedrijfsleven kunnen ondersteunen bij deze investeringen.” 

Meer weten over dit project of mogelijkheden voor samenwerking? Neem contact op met:

Dr. ir. Rob ter Steeg
Projectleider Duurzame Dakrenovatie
E: rob.tersteeg@han.nl
T: 06 55 29 12 68