Spel Onderzoekenderwijs geeft impuls aan onderzoek in de school

Onderzoek speelt op steeds meer scholen een rol bij de ontwikkeling van teams of de school zelf. Maar de resultaten van het onderzoek verdwijnen in een la en gaan zo verloren. Hoe kan dat beter? Het kenniscentrum Kwaliteit van Leren van de HAN ontwikkelde samen met een aantal scholen hiervoor het spel Onderzoekenderwijs.

Senior onderzoeker en projectleider Carlos van Kan legt uit: “Binnen iedere school is een aantal mensen heel actief op het gebied van onderzoek, al dan niet samen met stagiairs. Het is vaak lastig om ook anderen bij het onderzoek te betrekken. Terwijl die vaak ook de kwaliteiten in huis hebben om bij te dragen aan het onderzoek.”

Zo gaat veel kennis verloren. Want de resultaten van onderzoek en de kennis binnen teams worden onvoldoende gebruikt. Het een heeft met het ander te maken, aldus onderzoeker en projectleider Janneke van der Steen: “Als je wilt dat onderzoek gebruikt wordt in de praktijk, moet iedereen meedoen. Van leraren, studenten, leidinggevenden en onderzoekscoördinatoren tot de specialisten in de school.” Die betrokkenheid komt echter niet vanzelf op gang.

Met het spel Onderzoekenderwijs lukt dat wel, blijkt op de po- en vo-scholen die testsessies speelden. Een deelnemer: “Het geeft je de tijd om met elkaar te sparren over dingen waar je normaal alleen aan toekomt in de wandelgangen en dan met maar 1 collega”. Van Kan: “Het spel zet aan tot onderzoek. Als je het bijvoorbeeld hebt over cyberpesten: wat is het probleem precies? Welke kanten zitten daar allemaal aan? Wie hebben er last van? Welke stappen zijn nodig voor de oplossing? Wie moeten daarbij helpen?” Door het spel te spelen, kun je de dagelijkse praktijk onderzoeken: hoe doe je dat als team, in de waan van de dag? 

Volgens Van der Steen leidt het gesprek vaak tot eyeopeners. “Dan kom je er samen achter dat een collega heel goed is in observeren, sterk is in het organiseren van groepsgesprekken of kundig in het opstellen van leerling-enquêtes. Op basis van die eigen kwaliteiten en betrokkenheid, betrek je andere teamleden dan bij het onderzoek.”

De schoolteams die het spel speelden, zijn overwegend positief. Volgens de evaluatie van kenniscentrum Kwaliteit van Leren zien de deelnemers het spel als een aantrekkelijk middel dat verscheidene toepassingsmogelijkheden binnen de eigen context biedt. De voorbereiding en het spelen zelf kosten wel de nodige tijd: minstens een dagdeel. Maar: het is leuk om te spelen, ook omdat de onderwerpen herkenbaar zijn en tot de verbeelding spreken.

Van der Steen neemt de feedback van de scholen mee. Ze werkt nu met AOS Alliantie-Notre Dame aan een studentenversie van Onderzoekenderwijs en verkent andere toepassingen die minder tijd kosten. Van Kan hoopt op een vervolgonderzoek, zodat het spel verder uitgewerkt en breder ingezet kan worden. “Maar nu al zijn scholen van harte welkom om Onderzoekenderwijs te gebruiken. Dat is helemaal gratis en kan echt helpen om kennis naar de praktijk te brengen!”

Onderzoekenderwijs is het resultaat van een deelstudie binnen het NRO-project Kennisbenutting in de AOS: Een onderzoek naar effectief academisch leiderschap. Spelontwikkelaar Knikkerinterventies was samen met deelnemers uit opleidingsscholen nauw betrokken bij de ontwikkeling van Onderzoekenderwijs.

Meer weten of het spel zelf inzetten? Neem dan contact op met senior onderzoeker en projectleider, Carlos van Kan of met onderzoeker en projectleider Janneke van der Steen.