Sporten in clubverband brengt zorgkosten omlaag

Willem de Boer, sporteconoom bij de Academie Sport en Bewegen, en zijn promotoren Ruud Koning en Jochen Mierau van de Rijksuniversiteit Groningen hadden eerder al iets bijzonders te pakken. Hun data-analyse van de zorgkosten in heel Nederland wees uit dat in wijken met een lagere sociaal-economische status (SES) over het algemeen een groter beroep wordt gedaan op de gezondheidszorg. Ook als op wijkniveau werd gecorrigeerd op leeftijd en geslacht.

“Dat was al ons vermoeden”, aldus Willem: “Het was voor ons vooral het startpunt om te kijken waar die verschillen in zorgkosten precies vandaan komen. Te beginnen met de invloed van leefstijlfactoren als sport en beweging, roken en alcoholgebruik. Feitelijk het 2e deel van ons onderzoek.” 

Ook deze verdiepingsslag bracht iets bijzonders aan het licht. In wijken waar meer mensen in clubverband sporten, zijn de zorgkosten lager. “Om een voorbeeld te noemen: in verschillende delen van de Achterhoek met een lage sociaal-economische status waren de zorgkosten opvallend lager dan bij vergelijkbare wijken in Nijmegen. Ons onderzoek laat zien dat die kostenverschillen lijken samen te hangen met het feit dat er in die Achterhoekse wijken relatief veel mensen lid zijn van een sportclub.”

De Boer: “Ik heb het over sporten die erkend zijn door NOC*NSF, sporten zoals voetballen, tennis en hockey. Niet over bewegen volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, die uitgaat van tenminste 5 dagen in de week 30 minuten matig intensief bewegen. Daarvoor vonden we vrijwel geen verband. Het vermoeden is al langer dat sporten en bewegen te veel op een hoop worden geveegd. Ons onderzoek toont ook aan dat het goed is om onderscheid te maken.”

Willem en zijn mede-auteurs zijn nog niet zo ver dat ze weten hoe het komt dat lid zijn van een sportclub ‘werkt’. “In een vervolgonderzoek willen we graag meer differentiëren en kijken naar gezondheidseffecten. Bij welke sporten is het verband het sterkst? Gaat het om de sport zelf? Of weegt het sociale aspect zwaarder?” Ook wil hij beter kijken naar de componenten opleiding en inkomen.

“Het lijkt erop dat mensen met een lage opleiding en een hoog inkomen meer kans hebben om gezond te leven, dan mensen met hoge opleiding en een laag inkomen. Andersom geldt dat niet. Als je een goed inkomen hebt, maakt het voor je gezondheid minder uit wat voor een opleiding je hebt gedaan.” Dat kan volgens Willem argument zijn om bijvoorbeeld een basisinkomen in te voeren. “Zodat we gelijke kansen creëren voor iedereen en daarmee (sociaal-economische) gezondheidsverschillen verkleinen. Dat sluit mooi aan bij de focus Health van de HAN.”
Zo formuleert Willem nog een paar aanbevelingen. “Het zou goed zijn als gemeenten beleid ontwikkelen om deelname aan sportvereniging te stimuleren. Daarnaast is het zaak om kinderen die lid zijn van een sportvereniging zo lang mogelijk binnenboord te houden. Want wie tot zijn 18e in clubverband sport, blijft later in zijn volwassen leven langer bewegen.”

Verder denkt De Boer dat het beleid nog te veel gericht zijn op het verhelpen van problemen, zoals ouderdomsklachten of overgewicht. “Laten we ons meer richten op bewegen als manier om klachten vóór te zijn. Waarbij we dan goed aansluiten bij wat iemand graag doet, of eerder aan sport heeft gedaan. Want het allerbelangrijkste is dat je plezier in sporten hebt.”

Hoe dan ook, het onderzoek laat zien dat er op meerdere vlakken winst te behalen is. Er zijn genoeg aanknopingspunten om sociaal-economische gezondheidsverschillen te verkleinen. Het kan zomaar aanleiding zijn om de gezondheidszorg in de toekomst beter betaalbaar te maken.