Thuis herstellen van beroerte kan beter

Vroeger werden mensen na een ernstige beroerte (CVA) langdurig opgenomen in revalidatiecentra. Nu kunnen cliënten met ernstige klachten al snel weer naar huis. Mensen herstellen vaak beter als ze in hun eigen vertrouwde omgeving revalideren in plaats van het ziekenhuis. Ook is thuisrevalidatie goedkoper dan een opname. Maar de samenwerking tussen de verschillende zorgprofessionals die de cliënt thuis bezoeken, verloopt niet altijd vlekkeloos. Ook is de behandeling vaak niet goed afgestemd op de individuele omstandigheden van cliënten.

Onderzoeker bij het lectoraat Neurorevalidatie Dinja van der Veen werkt mee aan het project CVA Thuisrevalidatie. Zij vertelt waarom revalidatie in eigen huis soms hapert. “Vroeger was alle specialistische kennis over beroertes aanwezig binnen de muren van de revalidatiecentra. Dat is in de thuissituatie heel anders. Zorgverleners weten niet altijd van elkaar wat ze doen. Cliënten worden door de huisarts doorverwezen naar een fysiotherapeut in de buurt, zonder kennis van beroertes. De huisarts weet niet of er fysiotherapeuten in de regio zijn met specialistische kennis. Er zou in elke regio een website moeten zijn waarop in één oogopslag duidelijk is waar deze professionals zitten en wat ze kunnen doen voor de cliënt. Dan kunnen deze mensen beter samenwerken en krijgen cliënten de best mogelijke zorg.”

De onderzoekers en zorgprofessionals van het project CVA Thuisrevalidatie hebben de grootste problemen bij thuisrevalidatie inmiddels uitgezocht. Op basis daarvan beschreef ze een aantal verbeterpunten voor het thuis behandelen van een beroerte. Het moet voor cliënten en verwijzers makkelijker worden om gespecialiseerde professionals te vinden. Het opzetten van regionale websites waarop al deze aanbieders zijn te vinden is de eerste stap.

Ook de communicatie tussen het ziekenhuizen en zorgverleners die betrokken zijn bij de thuisrevalidatie moet beter. “Van mensen met een beroerte is in het ziekenhuis veel informatie verzameld. Dit dossier wordt nu niet altijd gedeeld met alle zorgprofessionals in de eerste lijn, zoals huisartsen en fysiotherapeuten.” Ook hier kan een digitale oplossing uitkomst bieden. “Er moet een online rapportagesysteem komen voor een overdracht van de gegevens vanuit de instellingen naar de thuissituatie. Het is belangrijk dat de professionals in dit systeem ook met elkaar kunnen communiceren. Studenten van de Academie IT en Mediadesign onderzoeken op dit moment welke software daarvoor het beste geschikt is.”

Cliënten hebben niet alleen medische klachten. “Mensen kunnen na een beroerte vaak minder goed plannen, of zich minder lang concentreren. Daardoor kunnen ze enorm vastlopen. Familie en vrienden zijn dan belangrijk. Wie bel je als je een boodschap uit de supermarkt nodig hebt? Bij wie klop je aan als je niet lekker in je vel zit? Dat zijn belangrijke vragen als je thuis revalideert van een beroerte.” Nu is er vaak weinig aandacht voor de sociale omgeving als belangrijke factor bij het herstel.

De projectgroep bedacht een methode om het sociale netwerk in kaart te brengen. “Cliënten plakken stickers met namen van familieleden en kennissen in een cirkel rond hun eigen naam. Hoe dichterbij de naam, hoe dichterbij iemand staat. Bij iedere naam wordt opgeschreven waarvoor de cliënt hem of haar kan bellen. Zo kun je snel uitvinden of er gebieden zijn waarop mensen extra steun nodig hebben, of dat er juist extra aandacht moet komen voor de belasting van de mantelzorger.”

Een ander belangrijk verbeterpunt is het aanwijzen van één hoofdcoördinator voor de behandeling. “Zo iemand houdt het overzicht en zorgt ervoor dat de cliënt op alle gebieden de noodzakelijke zorg krijgt, zonder dat zorgverleners langs elkaar heen gaan werken”. De cliënt zelf heeft de belangrijkste stem in de behandeling. Thuisrevalidatie werkt beter als mensen in hun eigen woorden hun behandeldoelen kunnen opstellen. 

“Stel dat iemand na zijn beroerte heel graag weer zelfstandig naar zangles wil en het niet zo belangrijk vindt om zichzelf te kunnen aankleden. Dan zouden de zorgverleners daarin mee moeten gaan. Het doel is het bezoeken van de zangclub. Het heeft dan geen zin om een iemand lastig te vallen met oefeningen om zelfstandig aan te kunnen kleden. De cliënt moet de baas zijn over zijn of haar eigen revalidatie.”

• Inspiratieposter CVA Thuisrevalidatie.
• Alles over het project CVA Thuisrevalidatie.