Training ondersteunt verzorgenden met mantelzorgtaken

De training is het resultaat van HAN Health-project ‘Succesvol ouder worden in zorg en welzijn’. Deze publicatie schreven Sarah Detaille en Annet de Lange over het project.

Het project startte bij Annet de Lange, lector Human Resource Management. Samen met Yvonne Heerkens, lector Arbeid & Gezondheid, deed zij onderzoek hoe zwaarbelaste verzorgenden te ondersteunen. Een voorbeeld is een mbo-verzorgende die naast haar werk en gezin met 3 kinderen en een chronisch zieke partner óók nog mantelzorger is van haar ouders. De Lange: “En dan toch door blijven werken en zware diensten accepteren. Er is bijna geen achterwacht, dus als er iemand wegvalt, moet je het met elkaar zien op te vangen. Uitval ligt dan natuurlijk op de loer.” Heerkens: “Tijdelijk minder werken zit er vaak niet in en extra hulptroepen als een oppas inschakelen ook niet. Veel lager opgeleiden hebben hun salaris veel te hard nodig om rond te komen.” 

Met hun onderzoek willen De Lange en Heerkens verzorgenden meer houvast geven om de eigen regie te vergroten en gezond en vitaal aan het werk te blijven. De Lange: “We richtten ons vooral op zorgprofessionals ouder dan 50 jaar, met mbo-niveau 1 of 2, die hun werk combineren met mantelzorgtaken”. Dat sloot mooi aan bij de bestaande samenwerking tussen het lectoraat Human Capital Innovations en de werkgeversvereniging Zorg en Welzijn WZW. Heerkens: “Vaak gaat het om verzorgenden met een lage sociaal-economische status (SES). Mensen die kwetsbaar zijn omdat ze niet altijd de vaardigheden of financiële middelen hebben om werk en privé in balans te brengen, of niet mondig genoeg zijn om de problemen aan te kaarten bij hun leidinggevende.”

De Lange: “Uit literatuuronderzoek weten we dat het verbeteren van zelfmanagement alleen niet voldoende is. Het gaat erom dat verzorgenden ook steun krijgen van hun leidinggevenden en HR. Co-management is de sleutel om verzorgenden aan boord te houden. Het is belangrijk dat leidinggevenden en HR-medewerkers her- en erkennen wanneer iemand door mantelzorgtaken overloopt. Dat ze leren om afspraken te maken die afgestemd zijn op de persoonlijke situatie van een verzorgende.”

Bij 2 Nijmeegse zorginstellingen ging een team van onderzoekers van de lectoraten HRM en Arbeid & Gezondheid en studenten van de opleidingen Human Resource Management en Toegepaste Psychologie aan de slag. Zij gingen in gesprek met verzorgenden, leidinggevenden en HR-medewerkers. 

 

Op basis van de gesprekken werkten de onderzoekers een in company-training uit. De training bestaat uit 2 bijeenkomsten voor verzorgenden, leidinggevenden en HR-medewerkers. De Lange: “Deze vorm bleek veel beter aan te sluiten dan bijvoorbeeld een zelfmanagement-app, waar we eerst aan dachten. In de 1e bijeenkomst gaat het om zelfreflectie. Zoals het verkennen van behoeften, delen van ervaringen en opstellen van een actieplan om zelfmanagement op het werk te verbeteren. In de 2e bijeenkomst onderzoeken we wat er al verbeterd is en welke hulpmiddelen er nog ingezet kunnen worden. Denk aan coaching of iets simpels als later mogen beginnen met werken; net wat nodig is. Met een handzaam boekje vol tips voor trainingen, cursussen en tools helpen we mensen verder op weg.”

Of het project het gewenste effect heeft? “Omdat de training binnen 2 zorginstellingen vorm heeft gekregen, is het nog niet mogelijk harde conclusies eraan te verbinden”, aldus De Lange. “De training hielp verzorgenden om tot nieuwe inzichten te komen, beter op hun grenzen te letten en vervolgstappen te bedenken. Ook zagen we dat de communicatie tussen verzorgenden en leidinggevenden en HR-medewerkers verbeterde.”

De Lange: “WZW heeft met succes subsidie aangevraagd om in samenwerking met de HAN de training ook aan te bieden aan andere WZW-leden. Als de training op meerder plekken wordt aangeboden, kunnen we het project verder evalueren. De Lange en Heerkens passen de opgedane kennis nu toe in de minor Happy Healthy Work Live en de toekomstige master Healthy aging.

 

Aan deze publicatie werkten mee Sarah Detaille (associate lector Human Resource Management), Josephine Engels (lector Arbeid en Gezondheid), Nathan Hutting (senior onderzoeker lectoraat Arbeid en Gezondheid) en Eghe Osagie (senior onderzoeker lectoraat Human Resource Management).
En Annet de Lange, zij is lector Human Resource Management bij de HAN en visiting professor bij de Universiteit van Stavanger in Noorwegen. Ook is zij bijzonder hoogleraar Succesvol ouder worden op het werk bij de Open Universiteit.