Wijkgerichte Energietransitie vraagt maatwerk
Corona gooide tot 3 keer roet in het eten, maar gisteren vond dan eindelijk weer een SEE-café plaats. Bezoekers kwamen donderdag 19 november digitaal bij elkaar voor een ontmoeting over het Sustainable Energy & Environment-project ‘Wijkgerichte Energietransitie’.
Het allereerste SEE-café, in februari van vorig jaar, ging ook over Wijkgerichte Energietransitie. Toen stond het project nog in de startblokken. Inmiddels zijn we ruim anderhalf jaar verder en is het de hoogste tijd nog eens stil te staan bij dit multidisciplinaire project. De hoofdvraag is hetzelfde gebleven: hoe betrek je niet alleen een wijk, maar ook alle verschillende spelers en disciplines daar omheen, bij de transitie naar duurzame energie?
Christien Lokman, programmamanager van SEE, onderstreept in haar welkomstwoord de complexiteit van het project. “De duurzaam gebouwde omgeving is een belangrijk thema binnen ons programma. Met Wijkgerichte Energietransitie proberen we een stap dichter bij die omgeving te komen. De transitie in de wijk is complex en moeten we samen met verschillende partijen te lijf gaan. Om die redenwerken we als HAN bijvoorbeeld samen met de gemeente Arnhem.”
Betrek bewoners èn studenten
Die gemeente was donderdagmiddag ook van de partij. Voordat zij aan bod kwam, pleitte Frits Schultheiss, hoofddocent Academie Built Environment en onderzoeker bij het Lectoraat Architecture in Health, voor het meenemen van bewoners in het project. “Wijkgerichte Energietransitie gaat over - en is vóór - de bewoners. Al vanaf de start zijn we met Spark Centres fysiek aanwezig in het Arnhemse Spijkerkwartier. Op deze manier leggen we de verbinding tussen de wijk, de bewoners en de overheid.”
Inmiddels is vanuit de HAN ook het Minorenplan opgezet, waarbij studenten van verschillende opleidingen de wijk in gaan. Ze praten met buurtbewoners over de energietransitie en winnen allerhande belangrijke informatie in: van sociaal tot bouwkundig. “Doordat studenten van verschillende studierichtingen samenwerken , krijgen ze de vaardigheden om Wijkgerichte Energietransitie straks echt mogelijk te maken.”
Kijken naar meervoudige waardecreatie
Studenten zitten op het gebied van Wijkgerichte Energietransitie sowieso niet stil. 2 studenten van de minor Circulaire Economie ondervroegen gemeenten, aannemers, bouwbedrijven en woningeigenaren voor een buurtaannemersbedrijf om te kijken hoe voor meervoudige waardecreatie binnen het Spijkerkwartier gezorgd kan worden. Conclusie? Iedereen is weliswaar razend enthousiast over het initiatief en bereid om kennis te delen, slechts een paar partijen wil ook financieel bijdragen.
Een uitkomst die onderstreept hoeveel partijen invloed en betrokkenheid hebben bij Wijkgerichte Energietransitie. Tevens laat de uitkomst zien wat voor complex netwerkprobleem het is. Alle koppen bij elkaar krijgen: het blijkt een grote uitdaging.
Hulp van studenten in het Spijkerkwartier
Ook buurtbewoners komen aan het woord. Antoinette de Bruijn (video) vertelde hoe bewoners van haar Spijkerkwartier tegen het project aankijken. “We wonen in een mooie, diverse en levendige wijk. Gezien de complexiteit van het Spijkerkwartier zijn we echter niet zo kansrijk om snel van het gas af te gaan. We zijn wel op andere manieren met energietransitie bezig. In 2012 hebben buurtbewoners bijvoorbeeld bedacht om samen zonnepanelen aan te leggen. Vervolgens wilden we kijken hoe we verder op energie konden besparen. Daar hebben HAN-studenten ons bij geholpen.”
Als voorbeeld noemde De Bruijn een recent project met een aantal Bouwkundestudenten. “Samen keken we hoe diverse woningen het beste verduurzaamt konden worden. We hebben gekeken naar de huidige staat, het budget van de bewoners en de stappen die we moesten zetten. Daar waren de bewoners hier heel blij mee. Er zijn geen pasklare oplossingen. Als je in gesprek gaat met de buurt en de bewustwording klein begint, kun je mensen echt in de energietransitie meenemen.”
De taak van de gemeente Arnhem
Ook de gemeente Arnhem heeft de taak de bewoners hierin mee te nemen. Ontwikkelmanager Ursula van Wandelen werd door mede-projectleider Erik Jansen ondervraagd over hun precieze taak in Wijkgerichte Energietransitie.
Waar begin je als gemeente, bijvoorbeeld? “Je moet een beeld hebben van alle belangen en prioriteiten”, aldus Van Wandelen. “Die verschillen per huishouden. Als gemeente willen we beginnen met kleine ingrepen, bewustwording creëren en zo aanzetten tot energiebesparing. Die hulp moet in iedere wijk passend zijn. Dat vraagt om maatwerk. Soms is dat expertise bieden, soms een meer regisserende rol aannemen in een wijk waar minder eigen initiatief heerst dan in het Spijkerkwartier.”
Voelt de gemeente eigenlijk druk als het op Wijkgerichte Energietransitie aankomt? “Het is een enorme opgave. Maar we zijn al best op stoom. Samen kunnen we, multidisciplinair, de weg vinden en ontdekken welke processen je moet doorlopen. De samenwerking en kennisdeling met de HAN is daarbij heel waardevol. Studenten denken nu eenmaal veel meer out of the box dan wij!”
