Innoveren moet je leren
Studenten leren vaak alleen voor de toets, niet voor hun eigen professionalisering en ontwikkeling. En docenten worstelen met onderwijsinnovatie, omdat ze geen eigenaar zijn van de verandering. Want die wordt meestal opgelegd, door een commissie, een project- of een managementteam.
Marleen Kaijen, hoofddocent Onderwijsinnovatie bij de Academie Gezondheid en Vitaliteit, schreef een boek over dit onderwerp.
Als je bent afgestudeerd, moet je in elke praktijksituatie opnieuw keuzes en afwegingen maken. Zo kun je goed werk afleveren en van betekenis zijn. Onderwijsinnovatie moet daarom ruimte bieden aan de student, zodat hij eigenaar wordt van zijn eigen leerproces. Dat draagt bij aan duurzaam leren, een voorwaarde om die professionaliteit te ontwikkelen. Dat is kort gezegd de boodschap van Marleen.
“In de regel leren studenten oppervlakkig, niet duurzaam. Het onderwijs moet dus wel veranderen. Dit vraagt om een ander onderwijsontwerp, een andere manier van toetsen en andere manier van lesgeven. In de praktijk zien we dat onderwijsinnovaties vaak stroperig worden. Dit heeft te maken met cultuur, structuur en leiderschap. Zo mag iedereen overal over meepraten, wordt er veelvuldig water bij de wijn gedaan, waardoor het enthousiasme voor de innovatie verwatert. Mensen worden ontmoedigd”, verduidelijkt de HAN-docent.
Als jij verstand van zaken hebt, weegt jouw visie het zwaarst.
“Leren innoveren? Dan heeft kwaliteit de grootste stem. Als jij verstand van zaken hebt, weegt jouw visie het zwaarst. Het gaat niet om: wie de baas is, mag het zeggen. Niet de positie, maar de kwaliteit heeft de grootste stem. Als je dat eenmaal doorhebt en erkent, wordt samenwerking en innoveren eenvoudiger.”
In ‘Leren(d) innoveren. Naar zinvol en betekenisvol onderwijs in het hbo’ beschrijft Marleen Kaijen de zoektocht naar anders willen is anders doen. Het boek gaat specifiek over de opleiding Ergotherapie van de HAN. Ze zoekt in het onderwijs en in de organisatie naar antwoorden op vragen als: Hoe vinden leerprocessen plaats? Hoe worden leerprocessen zo optimaal mogelijk gefaciliteerd? Dat heeft geleid tot een nieuw onderwijsconcept: zinvol en betekenisvol onderwijs. Het boekje beschrijft de achterliggende theorieën en biedt praktische handreikingen voor de uitvoering.
De auteur beschrijft ook hoe een innovatie tot stand kan komen. Dat vraagt om een verandering van cultuur, structuur en onderwijskundig leiderschap. Het boek beschrijft aan de hand van herkenbare praktijksituaties hoe het ook echt anders kan!
