Afscheid van lector Loek Nieuwenhuis
Op 7 oktober nam Loek Nieuwenhuis afscheid als lector Beroepspedagogiek van de HAN én als bijzonder hoogleraar van de Open Universiteit. Hij blikt terug op zijn lectorschap binnen de Academie Educatie: Waar is hij trots op? Wat was zijn impact? Welke tips geeft hij mee? En stopt hij echt helemaal?
Vóór Loek lector werd, werkte hij onder andere als onderzoeker bij IVA en Stoas en als bijzonder hoogleraar Onderwijskunde bij de Universiteit Twente. Ook toen al richtte hij zich op goed beroepsonderwijs en een leven lang leren. Met zijn overstap naar de HAN verschoof zijn focus van het mbo naar het hbo. Hij zag hoe hogescholen dezelfde problemen hebben als ROC’s: “Het zijn allemaal grote organisaties die weinig flexibel zijn. Daarom lukt het hen maar matig om hun studenten voor te bereiden op de veranderende arbeidsmarkt.”
Werkplekleren: blijvende impact
De hamvraag voor het lectoraat Beroepspedagogiek: Wat hebben mensen nodig om te groeien tijdens hun opleiding en in hun jaren als professional? En hoe organiseer je dat dan? Loek zette daarvoor bijvoorbeeld een HAN-breed project rondom werkplekleren op poten, al benadrukt hij dat de labs en werkplaatsen er sowieso waren gekomen. Maar toch: “Je ziet daarin hoe de HAN challenge based onderwijs inmiddels inricht. Die blijvende impact is het beste compliment dat je kunt krijgen!”
Professionaliseringsagenda mbo
Het woord ‘trots’ ligt bij Loek niet voor in de mond, maar hij geeft toch een 2e voorbeeld van succes: “De samenwerking met de ROC’s in de regio leidde onder andere tot een gezamenlijke professionaliseringsagenda rond leren en lesgeven met ICT en Beroepsgerichte Didactiek. We werken daarin met designteams van docenten en onderzoekers, die zich sterk maken voor hun eigen professionalisering. Ze doen dat via vernieuwing en ontwikkeling van hun mbo-opleidingen. Het is mooi om te zien dat die aanpak werkt, enthousiasmeert en inspireert!”
De praktijk gaat zijn eigen gang, maar onderzoek verrijkt wél de kennisbasis.
Over zijn impact is Loek echter bescheiden: “De praktijk gaat nu eenmaal zijn eigen gang, daar heb je als onderzoeker nooit direct invloed op.” Maar dat moet je ook niet willen, benadrukt hij: “Onderzoekers nemen deelaspecten onder de loep, zoals mijn team deed in de projecten rondom werken in de driehoek en rondom de aansluiting mbo-hbo. De praktijk is echter veel breder en complexer dan dat ene onderzochte stukje. Opleidingen nemen dus veel meer overwegingen mee om te bepalen welke kant ze op gaan. Wat wij als lectoraat wél doen, is de kennisbasis van de praktijk verrijken.”
Spaarzaam met speerpunten
De afgelopen jaren zag Loek het inzicht groeien dat onderwijskundig handelen een professie is. Die ontwikkeling stemt hem optimistisch, maar toch zou hij die bewustwording sneller vertaald willen zien naar de praktijk, bijvoorbeeld door spaarzaam te zijn met speerpunten. “Hoe meer je er daarvan hebt, hoe minder je weet wat je wilt. Bestuurders moeten eigenaar kunnen zijn van innovatieprojecten. Bij te veel hooi op de vork, verzand je in de waan van de dag en veranderen projectleiders in projectlijders.” In zijn eigen lectoraat was Loek dan ook altijd heel helder: de focus op werkplekleren en responsiviteit. Punt.
Praktijkgericht onderzoek in optima forma
Tegelijkertijd waren hij en zijn onderzoeksgroep altijd “redelijk extern georiënteerd”, stelt Loek. Recent nog hielpen ze de Politieacademie om de cyclus van praktijkgericht onderwijs anders vorm te geven. “In het project Dubbel Duaal zat alles wat praktijkgericht onderzoek in zich moet hebben. Van de (politieke en onderwijskundige) discussie over het waarom van verandering, via het systematisch doorlopen van een ontwerpcyclus tot en met de samenwerking met en tussen de docenten van de politieacademie en de werkplekbegeleiders binnen de korpsen, inclusief het aanreiken van oplossingen voor praktische problemen in de uitvoering.”
Lectoraat gaat verder onder nieuwe vlag
Na Loeks vertrek als lector neemt Wietske Kuijer het roer over, onder de nieuwe vlag Responsief Beroepsonderwijs. Hij wil niet over zijn graf heen regeren, maar Loek hoopt wel dat de toekomst meer open ruimte zal bieden in de curricula en dat examenreglementen minder dicht getimmerd worden. “Er zijn nu nog te veel hindernissen voor docententeams om flexibel te zijn. En juist flexibiliteit is nodig om studenten en professionals te helpen groeien, hun leven lang.”
Handboek beroepsgerichte didaktiek
In de aanloop naar zijn afscheid, namen Loek en zijn onderzoeksteam het initiatief tot een handboek Beroepsgerichte Didactiek. Het bevat negen hoofdstukken met pedagogisch-didactisch leermateriaal rond thema’s als beroepskennis, wendbaarheid, identiteit en leeromgevingen. De bijdragen zijn geschreven door collega-onderzoekers van verschillende hogescholen en professionals in de onderwijspraktijk.
Tot eind 2023 blijft Loek namens de HAN projectleider bij Adapt at Work, een NRO-project rond flexibel hoger onderwijs. Daarnaast blijft hij nog als eerste of tweede promotor actief bij acht promovendi. Verder ondersteunt hij buiten de HAN bijvoorbeeld bij de inrichting van de Chocoladefabriek in Veghel.
