Naar de zorg van de toekomst onder leiding van de buurtconciërge

Even blijven voor een praatje over het weer? Geen probleem! Daarna wel gauw weer door naar de volgende cliënt, die zit te wachten op de warme maaltijd van vandaag.

Je moet het de initiators van Buur&Zo nageven: een uitdaging gaan ze niet uit de weg. Met het zogenaamde Wijkservicecentrum van de toekomst werken ze aan oplossingen voor de rap vergrijzende bevolking, die steeds meer zorg op maat aan huis nodig heeft. En o ja: kan die zorg aan huis misschien meteen zo emissieloos mogelijk?

Inderdaad, het plan voor Buur&Zo is ambitieus, geeft Dennis Moeke lachend toe. Dennis is onderzoeksleider van Buur&Zo, en lector voor het lectoraat Logistiek en Allianties bij de HAN. Sinds 2 jaar loopt het zogeheten living lab: een groots opgezette samenwerking tussen onder meer de HAN, Saxion, TNO, gemeente en provincie, zorginstellingen en leveranciers

Die ambitie is niet voor niets zo groot, zegt Dennis. “Met Buur&Zo leveren we een bijdrage aan het enorme maatschappelijke vraagstuk van vergrijzing. Hoe langer mensen thuis kunnen blijven wonen, hoe beter. Maar hoe geef je die zorg zo effectief mogelijk vorm? Hoe hou je tegelijkertijd de kosten laag? Daarbij komt het probleem van leefbaarheid in steden. Niet alleen zorgverlening op zich wordt een uitdaging, maar ook de toename van logistiek om bijvoorbeeld medicijnen en eten bij mensen te bezorgen. Om CO2-uitstoot en toenemende verkeersdrukte maken we ons namelijk ook druk.”

Als spin in dit ingewikkelde web wordt vol ingezet op de buurtconciërge. “De buurtconciërges opereren vanuit het wijkservicecentrum. In dit geval is dat De Fontein in Deventer. Vanuit het centrum leveren de conciërges goederen aan kwetsbare burgers in de wijk. Dat kan medicatie zijn, wasgoed, maaltijden of boodschappen. Het doel is om alles gebundeld en emissievrij te leveren. Nu doen we dat met standaard elektrische auto’s, maar wie weet kan het straks op waterstof. De buurtconciërge heeft dus een logistieke functie, maar ook zeker een sociale.”

De buurtconciërge is géén sociaal werker, zegt Dennis stellig. Maar eigenlijk toch wel een klein beetje. “De conciërge onderhoudt contact met de burgers en wordt een vertrouwd gezicht in de wijk. Hij komt tijdens het bezorgen bij honderden mensen aan de deur, maakt een kletspraatje, zet de boodschappen in de koelkast. Hij kan kijken naar medicatie die over de datum is, en daar uitleg over geven. Maar hij houdt ook in de gaten of iemand bijvoorbeeld behoefte heeft aan hulp in de tuin, of aan vervoer.”

Wat gebeurt er met al die verzamelde informatie? “De conciërge is eigenlijk een soort doorgeefluik. Hij legt alle vragen en problemen uit de buurt neer bij het buurtcentrum. Daar wordt bepaald of het iets is dat kan worden opgelost door een sociaal wijkteam, of bijvoorbeeld door vrijwilligers. Hij is er om wat er al is kracht bij te zetten en slim te verbinden. Er bestaat bijvoorbeeld enorm veel eenzaamheid. Als hij een pakketje komt brengen en dat bij iemand constateert, kan een vrijwilliger dat oppakken.”

Om dat allemaal te communiceren heeft de buurtconciërge nogal wat instrumenten tot zijn beschikking. “Studenten van de HAN hebben een voorraadbeheersysteem gebouwd. Als je efficiënt wilt bezorgen, moet je weten wat er inkomt en wat er uitgaat. Daarnaast ontwikkelen we de Buur&Zo-app. Daarin kan de buurtconciërge zaken registreren die hij tegenkomt in de wijk. Welke signalen vangt hij op? Wat zijn de behoeftes? Die app toont later ook wat er met zijn feedback gebeurt. Dit is tenslotte een onderzoeksproject: het is belangrijk om te zien wat dit alles nou oplevert. HAN-studenten helpen daar volop aan mee. Een student heeft een performance dashboard gemaakt, waarmee gekeken wordt naar de CO2-uitstoot, het financieel perspectief en hoe het project de positieve gezondheid van de bewoners beïnvloedt. Echt meervoudig waardedenken dus.”

Het Buur&Zo-project loopt nu 2 jaar. Waar moet het vanaf hier heen? “We zijn nu bezig met het bouwen van een digital twin – een digitale kopie - van het concept. Met behulp van zo’n digital twin kun je snel en makkelijk doorrekenen wat de consequenties zullen zijn van eventuele logistieke aanpassingen. Zo kijken we of we goederenvervoer kunnen combineren met personenvervoer. Kijk, het project is constant in beweging. Voor iedere stap kunnen we weer andere studenten inzetten en het inbedden in het curriculum. Het is een dynamisch geheel, met steeds nieuwe uitdagingen. Dat maakt het ook zo leuk en spannend.”

Maar toch. Dennis moet toch iets van een definitief Wijkservicecentrum van de toekomst in gedachten hebben? Zover is het nog lang niet. “We rollen eerst het businessmodel uit, en gaan dan kijken wat de beste organisatievorm is. Het idee is dat we meer subsidie gaan aanvragen voor onderzoek, want de komende 10 jaar blijft het nog wel een onderzoeksproject. Het is enorm belangrijk om dit zorgvraagstuk tot in de puntjes uit te pluizen. Daar is Buur&Zo perfect geschikt voor. Ook voor ons als hbo-instelling is dit trouwens heel belangrijk: wij zijn als HAN de eerste die zo’n groot logistiek project hebben opgezet. Dat is gewoon heel gaaf.”