De kracht van het water….
Het ene moment staat het water ons aan de lippen, het andere moment mogen we de tuin niet sproeien vanwege een watertekort. We voeren al sinds mensenheugenis een strijd tegen het water in Nederland.
Verdronken dorpen
Hoe bereiden we ons voor op de klimaatverandering en voorkomen we dat Nederland te grote risico's loopt door overstroming? Dit jaar was het namelijk 600 jaar geleden dat door een combinatie van stormvloed en hoge rivierafvoeren de dijken doorbraken met een van de ergste overstromingen uit de vaderlandse geschiedenis tot gevolg: de Sint Elisabethsvloed. Vermoedelijk stierven zo’n 2.000 mensen en gingen 30 dorpen in de Grote Zuid-Hollandsche Waard op in de golven.
Stuwen openen, keersluizen sluiten
Het jaar 1421 is lang geleden, maar toch is het onderwerp ‘overstromingen’ actueler dan ooit. Niet alleen door stormvloeden op zee, maar ook door hoge rivierafvoeren door neerslag. Dat zagen we deze zomer onder meer in Limburg. Door klimaatverandering hebben we meer dan voorheen te maken met intense regenbuien. Het water kan niet infiltreren in de bodem en stroomt direct af. De neerslag in het stroomgebied van de Rijn en Waal bezorgden in ons land op diverse plaatsen flinke overlast en veel schade. Stuwen werden in allerijl geopend en keersluizen gesloten. In Duitsland en België was de situatie nog veel erger en kwamen zelfs mensen om.
Deltawerken en zeespiegelstijging
Onze vak-voorouders hebben van oudsher veel gedaan om droge voeten te houden. Als het water stijgt en een storm de zee opstuwt, kunnen dijken doorbreken. De laatste grote stormvloed was in 1953: De Watersnoodramp. De Deltawerken moesten na deze ramp toekomstige overstromingen voorkomen. Deze zijn ooit berekend op 2 millimeter zeespiegelstijging per jaar, maar doordat de temperatuur harder stijgt dan we dachten, smelt er meer ijs. Recent heeft het KNMI de verwachte zeespiegelstijging bijgesteld van 1 meter naar 1,2 meter in het jaar 2100 ten opzichte van het jaar 1900. En als de ijskappen instabiel worden, is een zeespiegelstijging van 2 meter in 2100 niet ondenkbaar. Het wassende water staat dus mogelijk voor de deur.
Geleidelijk
Nu merken we nog weinig van de zeespiegelstijging, want het gaat héél geleidelijk. Maar let wel: als het water ons aan de lippen staat, is het te laat! Wist je dat sommige polders meer dan 6 meter onder de zeespiegel liggen? In onze laaggelegen polders wonen veel mensen.
Continu aanpassen
Om ons aan te passen aan de veranderende wereld, is het volgens docent-onderzoeker bij de HAN, Frank den Heijer belangrijk dat onderwijs en werkveld onderzoek doen om nieuwe technieken te ontwikkelen. Frank: “Om te kunnen innoveren, is het belangrijk dat studenten Civiele Techniek onderzoekers en het werkveld nieuwsgierig blijven en worden aangemoedigd om nieuwe technieken uit te proberen en te spelen met mogelijkheden. Nieuwe uitdagingen vragen om nieuwe werkwijzen.” Hiermee doen we in ons waterrijke land wat we altijd al doen: continu mogelijkheden verkennen en ons aanpassen aan de situatie.
Om te kunnen innoveren, is het belangrijk dat studenten Civiele Techniek, onderzoekers en het werkveld nieuwsgierig blijven"
Taaie dijken
Frank weet dat de kans op overstromingen er altijd zal zijn. Net als ziektes en brand. Daarom kijkt hij verder dan de hoogte en de breedte van de dijken. Hij doet onderzoek naar het effect van de taaiheid ervan. Hij wil weten hoe een eventuele breuk in een dijk zich gedraagt. Hij schetst: “Sta je tot je enkels in het water, tot aan je middel of staan huizen tot de 2e verdieping blank?” Frank wil dijken waar je niet achter verdrinkt als het mis gaat. Risico-avers bouwen, noemt hij dit.
Werk aan de winkel
Kortom, de komende jaren is er belangrijk werk te doen voor civiel ingenieurs, dat staat als een paal boven water. Zonder civiel ingenieurs was ons land namelijk al lang en breed verdwenen in de Noordzee.
