Samenwerken op het raakvlak mondgezondheid en voeding

Elke Naumann, onderzoeker/associate lector en docent bij de opleiding Voeding en Diëtetiek, en Vanessa Hollaar, onderzoeker en docent Mondzorgkunde, sloegen de handen ineen binnen het Lectoraat Voeding, Diëtetiek en Leefstijl. Met het project Eten met Lange Tanden zetten ze samen met de Hogeschool Utrecht in op het sneller signaleren van problemen die vaak ontstaan bij thuiswonende ouderen op het raakvlak mondgezondheid en voeding.

Elke schetst: “Een diëtist geeft een ondervoed persoon het advies om vaker kleine beetjes te eten, terwijl de mondhygiënist dezelfde persoon vertelt dat minder vaak per dag eten beter is om gaatjes te voorkomen. Als mondhygiënisten en diëtisten beter zouden samenwerken, krijgt de cliënt één heldere boodschap in plaats van tegenstrijdige adviezen.”

In dit onderzoek hebben studenten van de opleidingen Voeding en Diëtetiek en Mondzorgkunde van de HAN en studenten Verpleegkunde van de Hogeschool Utrecht (met behulp van de beroepsverenigingen en professionals) in kaart gebracht waar ouderen, diëtisten, mondhygiënisten, huisartsen, praktijkondersteuners en wijkverpleegkundigen tegenaan lopen bij zorg rondom voeding en mondgezondheid. Daarvoor hebben zij deelnemers geworven, interviewguides geschreven, data verzameld vanuit interviews en focusgroepen, data geanalyseerd en scripties geschreven.

Grootste winst en de belangrijkste eerste stap binnen het project Eten met Lange Tanden is bewustwording. Elke hoort van deelnemende diëtisten terug dat ze nu vaker dan vóór het onderzoek naar de mondgezondheid vragen. Diëtisten vragen aan de cliënt juist of ze bepaald voedsel vermijden door mondproblemen. 

Elke en Vanessa zouden graag doorpakken en de mondhygiënisten en diëtisten een concrete vragenlijst voor de cliënt meegeven. De eerste stap hiervoor is tijdens het project Eten met Lange Tanden gezet. Samen met 6 mondhygiënisten- en diëtistenpraktijken is een concept vragenlijst ontwikkeld die diëtisten en mondhygiënisten handvatten geeft om risico op ondervoeding en/of slechte mondgezondheid vroeger te signaleren. “Hiermee zijn risico’s te identificeren en kunnen ‘probleemgevallen’ sneller naar elkaar doorverwezen worden,” vertelt Vanessa. Elke: “Denk voor een mondhygiënist aan vragen als: ‘Hoe is het gesteld met de eetlust?’, ‘Eet u alleen of in gezelschap? Vanessa: “Vragen die een diëtist kan stellen om de mondhygiënist te helpen zijn: ‘Hoe gaat het met eten?’, ‘Heeft u pijn in de mond?’ en ‘Kunt u goed afbijten en kauwen met uw (kunst)gebit?”

De bevindingen tot nu toe worden gedeeld tijdens onder meer diëtistendagen, via publicaties, symposia, webinars en via partners. Verder wordt nu onderzocht of er een vervolgonderzoek mogelijk is om de contacten te verdiepen en te concretiseren. “Een diëtist ziet namelijk regelmatig slechte gebitten, maar weet vaak niet hoe je concreet contact legt met een mondhygiënist,” weet Vanessa. 

Elke blikt vooruit: “Voor een vervolgonderzoek denk ik bijvoorbeeld aan voorbeeldwijken waar diëtisten en mondhygiënisten samen uitvinden hoe ze in hun wijk het contact kunnen leggen. Wellicht is deze samenwerking uiteindelijk te verbreden naar het sociaal domein, verzorgenden en praktijkondersteuners. In de signaleringsfunctie is veel winst te behalen. Wie weet kun je zo’n samenwerking dan doortrekken naar, bijvoorbeeld, kinderen.”