Het kan zo makkelijk zijn

Pharos: startpunt bij verschil maken

gestileerde afbeelding lichaam en organen

Wil je als docent, onderzoeker of student iets doen met het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen, maar geen idee waar te beginnen? Dan is de website van landelijk expertisecentrum Pharos een goed startpunt.

Ze trekken al langer met elkaar op, HAN en Pharos. “We vinden elkaar in onze ambitie om gezondheidsverschillen terug te dringen”, zegt Gudule Boland, projectleider bij Pharos. “We denken bijvoorbeeld mee met de HAN over inclusief onderzoek: hoe zorg je dat je mensen meeneemt die laaggeletterd zijn, of beperkte gezondheidsvaardigheden hebben? Voor ons is het een must dat deze doelgroep betrokken is. Dat is het voor de HAN gelukkig ook.”

We bieden een schat aan bruikbare (onderwijs)materialen, van e-learnings en tools tot tips en checklists.”

Onderdeel van de opleiding

Overleg op beleidsniveau is er ook, bijvoorbeeld over het aanpassen van curricula. “Dat is iets van de lange adem en vergt ook landelijk overleg, tussen de verschillende hoge scholen en universiteiten”, legt Gudule uit. “Maar we vinden het al heel bemoedigend om te zien dat bijvoorbeeld de e-learning Goed begrepen vast onderdeel is van de HAN-opleiding hbo-V. Hierin leren studenten in hun communicatie aan te sluiten bij het niveau van de patiënt. Zo’n aanpassing van het onderwijsprogramma sluit aan bij ons streven om studenten al tijdens hun opleiding kennis te laten maken met sociaaleconomische gezondheidsverschillen en gezondheidsvaardigheden.”

Bewustwording is stap één

Klinkt goed, maar wat heeft de gemiddelde docent, onderzoeker en student ondertussen te zoeken bij Pharos? “We leggen altijd de link met praktijk en stellen gratis presentaties, factsheets, tools, tips en checklists beschikbaar. Daarmee kun je in je werk of studie écht iets doen. Om het concreet te maken: stel dat je nog geen idee hebt van het bestaan van laaggeletterdheid. Dat je nooit stilstaat bij wat het voor je gezondheid betekent om in armoede te leven, bijsluiters niet te begrijpen, of niet handig te zijn met computers. Begin dan bij de feiten of de verhalen van ervaringsdeskundigen. Dan zie je wat de impact is en begrijp je hoe die gezondheidsverschillen kunnen ontstaan. Die bewustwording is stap één.”

Gestileerd beeld van Yasmina, vrouw met dementie, Pharos

Bruikbaar lesmateriaal

Verder kunnen docenten bijvoorbeeld kant-en-klaar lesmateriaal inpassen in hun colleges. Gudule: “Ik zeg altijd: beter goed gejat dan slecht bedacht. We hebben zoveel in huis!” Dat lesmateriaal is in principe gericht op (para-)medisch onderwijs. “Maar je kunt de powerpointpresentatie over laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden ook binnen een ander vakgebied inzetten, zoals Human Resource Management of Accountancy. Of neus eens in ons onderwijsmateriaal over cultuursensitief communiceren. Heel relevant voor toekomstige professionals die in de dienstverlening zitten.”

Tips voor onderzoekers

Ben je actief als onderzoeker? Dan kun je grasduinen in de infosheet over inclusief onderzoek. Daarin vind je informatie over geschikte screeningsinstrumenten en begrijpelijke onderzoeksformulieren. Ook staan er tips hoe je de doelgroep kunt bereiken en betrekken. Gudule: “Of check onze Kennisbank. Of de 9 principes van Pharos over de duurzame aanpak van gezondheidsverschillen, zoals ‘Zet in op een brede, domeinoverstijgende aanpak’, of ‘Investeer in goede monitoring en evaluatie’. Die kunnen sturing geven aan je onderzoek. Maar ook aan onderwijs, of de (beleids)keuzes die je maakt binnen een opleiding, academie of organisatie.”

Tools en checklists voor studenten

En studenten, hoe kunnen zij hun voordeel doen met de kennis en tools die Pharos biedt? “Het komt voor dat studenten voor hun opleiding informatiemateriaal voor patiënten, cliënten of klanten moeten ontwikkelen”, vertelt Gudule. “Voordat je aan de slag gaat, kun je veel hebben aan de online checklist toegankelijke informatie. Is je product klaar, dan kun je het toetsen met het VBI (Voorlichtingsmateriaal BeoordelingsInstrument). Superhandig. Zit je in de ICT of technische hoek, neem dan een kijkje op de pagina over e-health en digitale zorg. Zo weet je zeker dat je iets ontwerpt dat voor iedereen toegankelijk en bruikbaar is.”

Afbeelding van de checlist toegankelijke informatie Pharos

Gezamenlijk aanpakken

Wat als je denkt: al die informatie is niet aan mij besteed? Of die hele focus op sociaaleconomische gezondheidsverschillen is niet relevant voor mijn onderwijs, onderzoek, studie of latere werk? Daar is Gudule heel stellig in: “Dan sluit je 30% van de Nederlanders uit; de meest kwetsbare mensen in onze samenleving. Ik zie het als een kwestie van rechtvaardigheid dat we ons samen hard maken voor hen. En ik ben ervan overtuigd dat ieder z’n steentje kan bijdragen. Dat is nodig, willen we dit enorme maatschappelijke probleem doeltreffend aanpakken.”

Heb je vragen over de manier waarop je de producten van Pharos kunt gebruiken in je onderwijs of onderzoek, stuur een mail naar g.boland@pharos.nl 

Gebruik in de praktijk 

“Elke student moet in staat zijn laaggeletterdheid te herkennen”

Binnen de HAN-opleiding Fysiotherapie wordt ook al materiaal van Pharos ingepast. Wim van Lankveld, hoofddocent fysiotherapie en civic entrepeneur Health: “Ik vind het niet te verkroppen dat bij een derde van de patiënten in de fysiotherapiepraktijk de behandeling niet aankomt. We werpen te veel drempels op voor mensen die de behandelingen juist zo hard nodig hebben om mee te kunnen doen. Zorg moet voor iedereen toegankelijk zijn. Ons doel is dat elke beginnende fysiotherapeut laaggeletterdheid herkent en zijn handelen hierop aanpast. Daarbij ligt de nadruk op communicatie. Voor de 1e-jaars studenten hebben we net een eigen module ontwikkeld, met een verwijzing naar de 4 e-learnings van Pharos. Puur als kennismaking. In het 2e jaar kunnen ze een certificaat behalen, door de e-learnings ook te volgen. Bovendien werken we in elk leermodule met patiëntcasussen, waarvan er bij eentje altijd laaggeletterdheid in het spel is. Ook verwijzen we geregeld naar de filmpjes, tools en factsheets van Pharos. Die zitten zo goed in elkaar, dat kunnen we zelf niet beter doen.”

Focusgebied
 

Fair Health

Mensen met een laag opleidingsniveau of inkomen leven korter en voelen zich minder gezond. Daar willen we met focusgebied Fair Health verandering in brengen. Hoe? Door in onderwijs en onderzoek aandacht te vragen voor die verschillen. We verbinden alle kennis die de HAN in huis heeft en betrekken partners uit de praktijk. Samen kunnen we verschil maken.

vrouw man diversiteit focus zwaartepunt HAN