De HAN Solarboat is een kapstok voor technologische innovatie

Hoe ziet de toekomst van mobiliteit op het water eruit? Wie een antwoord op die vraag wil, moet een kijkje in de Achterhoek nemen. Bij het Doetinchemse QConcepts werken professionals zij aan zij met studenten aan vaartuigen op zonne-energie. “Wat wij doen is slim omgaan met materialen en natuurlijke bronnen. We gebruiken zonlicht om energie uit te putten en verminderen de weerstand van de boten die we ontwikkelen”, zegt QConcepts-oprichter Jurian Rademaker.

Veel jongeren die in de werkplaats van QConcepts rondlopen, studeren op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Het bedrijf werkt al sinds 2012 samen met de HAN, vertelt Rademaker. “Ik was toen net bezig met QConcepts en had al twee zonneboten gebouwd. Dat was een trigger voor de HAN, die op zoek was naar een concrete invulling van het thema duurzaamheid. Toen is de HAN Solarboat begonnen.”

De HAN Solarboat is een langlopend project waarin een raceboot ontwikkeld wordt. “We hebben destijds een nieuwe boot gebouwd met studenten van verschillende opleidingen”, zegt Rademaker. “We richtten ons op software, sensoren, het bootontwerp, de vormgeving en een stukje communicatie eromheen.” In de jaren erna werden ook andere kennisinstellingen bij het project betrokken.

Inmiddels is de HAN Solarboat niet meer weg te denken uit het projectaanbod voor studenten. Zij doen stages, semesterprojecten en afstudeeropdrachten die aan de boot verbonden zijn. En elk jaar  doet een team mee aan wedstrijden. In juli werden de golven in de baai van Monaco getrotseerd, tijdens de Energy Boat Challenge. Daar behaalde het solarboat-team een podiumplek.

Prijzen zijn een mooie erkenning, maar de echte winst zit hem in innovatie. Rademaker ziet de ontwikkeling van de zonneboot als een kapstok voor technische ontwikkeling. “Wij hangen daar veel thema’s aan. Denk aan materiaaltesten, softwareontwikkeling, hardware-ontwikkeling. Daarmee is het zonnebootproject een soort lab van ideeën en ontwikkelingen, die later op andere schaal ook in andere producten toegepast gaan worden.”

QConcepts ontwikkelt bijvoorbeeld hydrofoils, draagvleugels onder water die de romp van de boot optillen. “Door te foilen kunnen we met de beschikbare energie verder komen in afstand, of harder varen. En door te foilen gedraagt de boot zich veel rustiger dan een boot die door de golven beweegt. Het is alsof je op het kleed van Aladin zit.”

Op 9 juli reikten de gedeputeerden Christianne van der Wal en Peter Kerris een demo-voucher van De Groeiversneller uit aan QConcepts Design & Engineering. 

Hydrofoils zijn niet alleen waardevol voor raceboten; het bedrijf gebruikt deze techniek ook in andere projecten. Bijvoorbeeld voor de Autonomous Aquatic Drone (AAD), een boot die autonoom vaart op zonne-energie. Waar de boot straks voor gebruikt wordt, maakt het bedrijf nog niet bekend. Maar je kunt denken aan dijkinspecties of het zoeken naar drenkelingen. De drone kan op tal van manieren in de markt gezet worden.

De AAD is niet alleen in technische zin een spin-off. Ook de manier waarop gewerkt wordt toont gelijkenissen met de ontwikkeling van de HAN Solarboat. “In het begin was de HAN Solarboat – op een positieve manier – een studentenproject. Na verloop van tijd hebben we een switch gemaakt; nu werken niet alleen studenten mee, maar ook mensen uit het werkveld. Het is echt een hybride werkomgeving geworden.”

Het werken in een team, op locatie bij een écht bedrijf, is uitdagend voor studenten. “Ik vond dit project eruit springen, omdat je écht aan de slag gaat in plaats van dat je aan het einde van de rit een rapport oplevert”, zegt Mik Bel, Elektrotechniek-student op de HAN. Hij is een van de zeven studenten die aan de AAD werken. “Het is een andere aanpak dan we gewend zijn. Normaal maken we ontwerpen en werken we concepten uit. Hier liepen we meteen de werkplaats in.”

De studenten voelen de noodzaak om resultaten te boeken. “Je moet gewoon iets opleveren. Je kunt niet achterover leunen. Er worden van allerlei kanten dingen van je verwacht”, zegt werktuigbouwkundestudent Dario van der Horst. “Je leert dat je achter je keuzes moet staan en niet zomaar moet babbelen. Je moet er écht iets van maken.” En ruimte voor keuzes was er. De ontwikkeling van de AAD zit in een vroeg stadium. “Alleen de casco was er. En een elektromotor.”

De afgelopen maanden maakten de studenten flinke slagen. De huidige studentgroep heeft zelfs al een eerste versie van de AAD te water gelaten. “Mijn ervaring met semester-6-studenten is dat het allemaal jongens zijn die in hun vakgebied echt wat kunnen en hun mannetje staan”, concludeert Rademaker. “Met zeven studenten heb je een heel team beschikbaar. En niet alleen hun opleidingen vullen elkaar aan, maar ook de karakters. Wanneer zo’n team warmgedraaid is, kun je er echt meters mee maken.”