Waar heeft een chronische patiënt behoefte aan? “Iedereen is anders”

Veel mensen met een chronische aandoening, bijvoorbeeld COPD, diabetes of hart- en vaatziekten, volgen een vast uitgestippeld zorgpad. Omdat steeds meer mensen echter met meer dan één chronische ziekte kampen, wat we comorbiditeit noemen, is het volgen van een zorgpad niet langer toereikend. Daarom is er een nieuw zorgprogramma in de maak. “In dit programma is er meer ruimte voor overleg tussen verschillende disciplines uit de eerstelijns zorg. Denk daarbij aan huisartsen, praktijkondersteuners, fysio- en ergotherapeuten, verpleegkundigen en diëtisten.”

Leslie richt zich in haar promotie-onderzoek specifiek op de vraag: Welke competenties heeft een zorgverlener in de eerste lijn nodig om samen met de patiënt (en andere betrokken zorgverleners) de chronische zorg beter af te stemmen op de behoeftes van de patiënt? 

Het onderzoek past geheel in haar straatje. Ze is vanuit de Radboud Universiteit bezig met een onderzoek naar zorgprogramma’s, is zelf verpleegkundig specialist en houdt zich bezig met chronische aandoeningen. Daarnaast is ze docent Verpleegkunde en onderzoeker bij het Lectoraat Organisatie van Zorg en Dienstverlening bij de HAN.

Leslie beschrijft: “Een patiënt heeft een eigen visie op het leven. Wat speelt in zijn of haar leven? Waar heeft de patiënt behoefte aan?” Houd de zorgverlener daar rekening mee, dan maak je dus voor een specifieke patiënt een apart plan in plaats van een vooraf uitgestippeld pad voor iedereen. “Labwaarden zijn niet langer leidend, maar ondersteunend.”

“Ik ben eerst op zoek gegaan naar wat er in de literatuur bekend is over dit onderwerp. Daar staan de nodige competenties beschreven, al is het vaak niet vanuit de praktijk bekeken. Je komt dus veel jargon tegen, woorden als interprofessioneel samenwerken en communiceren. Ik wil weten wat dergelijke begrippen concreet voor de zorg inhouden.”

Leslie gaat tijdens haar onderzoek in gesprek met zorgverleners en patiënten. Zo wil ze erachter komen waar een zorgprofessional volgens hen aan zou moeten voldoen om op de juiste manier zorg te verlenen aan chronisch zieken. “Voor zorgverleners kijk ik wat ze concreet nodig hebben aan competenties, kennis, vaardigheden en attitude. Hoe denken ze dat het best te kunnen leren? Is dat in de basisopleiding of hebben ze iets anders nodig? Als we concreet weten wat we nodig hebben, kunnen we op basis daarvan scholing ontwikkelen. Daarna kijk ik wat de manier van opleiden oplevert, zodat het uiteindelijk wordt opgenomen in het curriculum van zorgopleidingen. Mijn onderzoek bestudeert daarom ook hoe een zorgverlener de competenties die nodig zijn, het beste kan aanleren.”

Leslie blikt vooruit: “Het zou mooi zijn als we in de eerstelijnszorg met alle paramedici bij elkaar kunnen zitten en samen bekijken wie wat oppakt voor een chronisch zieke patiënt. Een patiënt die daarin, met zijn behoeften en wensen, zelf ook duidelijk een rol speelt.” 

De leden van promotiecommissie, Annet de Lange, Christine De Vries-Winter en Christof Francke, zijn het er over eens dat dit onderzoek relevant is. Zeker nu steeds meer mensen te maken hebben met meer dan 1 chronische ziekte. Annet: “Het onderzoek is goed ingebed in het project ketenzorg. Om aanpassingen te kunnen doen, is verandering in werkhouding en organisatie bij zorgverleners van belang. Daarmee is het onderzoek zeer relevant. Mooi is de extra studie die kijkt hoe de competenties vervolgens verkregen kunnen worden. Leslie heeft uitgebreid de praktische relevante kennis beschreven hoe dit onderzoek terugkomt in het onderwijs.”

Promotor: Tjard Schermer, Radboud Universiteit
Dagelijks begeleider: Miranda Laurant, lector Organisatie van Zorg en Dienstverlening, HAN 
Co-promotor: Erik Bischoff, Radboud Universiteit
Financier: HAN