Kennen we over 25 jaar het woord ‘toetsen’ nog?

De grote vraag op de Toetsconferentie die de HAN Academie Educatie organiseerde, is: ‘Hoe ziet toetsing er over 25 jaar uit. Hoe zorgen we er dan écht voor dat toetsing bijdraagt aan de ontwikkeling van de leerling? En wat vraagt dit van een leerling en van de leraar?’ Een mooi onderwerp waar de deelnemers de hele dag met elkaar over van gedachten wisselden. Want onderwijsprofessionals vinden stuk voor stuk dat het anders moet. En het kan ook anders!

Alle aanwezige docenten, studenten, lerarenopleiders, toetsdeskundigen en onderwijsdeskundigen zijn het erover eens dat het weinig zin heeft als de leerling een dag voor een toets alle informatie in het hoofd propt en het geleerde vervolgens op een specifiek moment met het papier deelt tijdens een toets. Vervolgt verbindt een docent conclusies aan die momentopname die grote gevolgen kunnen hebben voor het studiesucces van de leerling. Maar hoe dan wel? Dat is een gezamenlijke ontdekkingsreis.

Tijs Groot Wesseldijk is oud HAN-student, leraar Duits bij het Dominicus College in Nijmegen en onderwijsdeskundige bij de HAN en vertelt: “De druk van toetsen is vaak hoog bij leerlingen. Ik leg de focus liever op het proces dan op het behaalde cijfer. Het gaat mij om de progressie die iemand boekt en niet om die ene momentopname waar je op afgerekend wordt. Je zult maar net je dag niet hebben….”
Tamara voegt toe: “Het is natuurlijk wel belangrijk dat iemand uiteindelijk het beoogde leerresultaat behaalt. Maar in het ideale geval baseren we ons bij de beslissing of iemand dat niveau heeft gehaald niet alleen op één toetsmoment. Door naar meerdere beoordelingen te kijken en daar je beslissing op te baseren, focus je eigenlijk op de trends die je in de ontwikkeling ziet. De uiteindelijke beoordeling is dan geen gemiddelde van een aantal toetsen, maar een beargumenteerde afweging die gebaseerd is op alles wat je van de student hebt gezien. Zo verlaag je zowel de toetsdruk, als de toetsstress.”

De dag begon met 4 verschillende bootcamps. In een bootcamp gingen onderwijsteams zelf aan de slag met hun eigen toetsbeleid. Na een gezamenlijke lunch konden de aanwezigen zich inschrijven voor 2 van de 24 workshops. Hier kwamen diverse onderwerpen aan bod, zoals het onderscheid tussen beoordelen en beslissen, de waarde van beoordeling, informatierijke feedback geven, in gesprek blijven met de leerling, bewuste ontwerpkeuzes op basis van de visie op het onderwijs en toetsbekwaamheid.

Onderzoeker Eline den Tuinder presenteerde in haar workshop de toolkit Leerlingvaardigheden voor formatief evalueren. De toolkit is een digitale verzameling praktische werkvormen om vo-leerlingen te leren omgaan met feedback. Eline licht toe en legt uit, en zet vervolgens de deelnemers aan het werk: Kies een passende werkvorm uit de toolkit en pas die aan op je praktijk. Sommigen gaan meteen enthousiast aan de slag, waaronder een student van de Master Ontwerpen van Eigentijds Leren (MOVEL). En ook twee lerarenopleiders van de HAN, die een aangepaste versie van de toolkit gaan testen in het hoger onderwijs. Anderen ‘snuffelen’ samen met collega’s op hun gemak rond in de mogelijkheden. Eline: “Inspireren, daar was het me in de workshop om te doen. Voor wie meer wil weten: lees het uitgebreide artikel over de toolkit!”

 

Judith Revet (Hogeschool InHolland) en Jantina Huizinga (HvA) gaven namens het Leernetwerk Programmatisch Toetsen een workshop over het inrichten van het beslisproces binnen het concept van programmatisch toetsen. Ze ontwikkelden een gespreksleidraad met 18 gesprekskaartjes. De aanwezigen in deze workshop maakten aan de hand van de kaartjes overwegingen bij het beslisproces. Vruchtbare gesprekken tussen tweetallen resulteerden in inzichten wat belangrijk is om spanning weg te nemen van beoordelaars die zichzelf niet altijd even toetsbekwaam vinden.

Voor docent Fenna van den Berg van het Grafisch Lyceum Utrecht is veel duidelijk geworden vandaag. “Dankzij gesprekken en workshops tijdens de Toetsconferentie heb ik een beeld gekregen waar we eigenlijk staan in het proces van beoordelen en beslissen.” Haar collega Jasper van de Hoeven is toetsdeskundige en ziet de Toetsconferentie als waardevolle input voor zijn mastertheses die gaat over de vraag hoe kwaliteitseisen er voor een set van bewijzen uit zouden zien in het mbo. “Ik vraag me af hoe je een examencommissie meekrijgt in deze ontwikkeling. Zij zitten per slot van rekening vast aan audits.” Precies wat Mirian van Lieshout denkt. Zij is kwaliteitsadviseur bij Avans Hogeschool in Den Bosch: “Het is belangrijk dat we loskomen van de strakke eisen waarop gevisiteerd wordt.”

Fenna vindt het vreemd dat het vakjes-denken nog steeds in de onderwijsorganisatie verankerd zit. “Alsof je alle studenten over één kam kunt scheren. Op díe tijd, moet je dáár zijn om dát te leren. Een student is een individu en heeft eigen interesses en behoeftes.” Beleidsadviseur bij de Hogeschool Rotterdam, Mariette Muris beaamt: “Het is van belang dat de student zelf aan het roer staat van zijn of haar leerproces.”

Heb je de Toetsconferentie gemist? Blijf op de hoogte via onze kanalen over nieuwe bijeenkomsten. Je kunt je ook aanmelden en lid worden van verschillende netwerken.

• Netwerk toetsbekwaamheid
• Netwerkbijeenkomsten programmatisch toetsen