Ervaringsdeskundigen maken het verschil

“Vanuit intrinsieke motivatie ervaring omzetten in competenties en vaardigheden waarmee je een ander verder helpt. Dat is de kracht van samenwerken met ervaringsdeskundigen. Betekenisgeving vind ik hierin van belang”, vertelt senior ervaringsdeskundige Ursula Drexhage. “Je leert de eigen ervaring verdiepen, analyseren en ontwikkelt collectieve ervaringskennis: kennis die ten bate komt van andere mensen.” Ursula komt samen met Ragonda Kaizer de bezoekers van deze inspiratiebijeenkomst vertellen over hun rol als senior ervaringsdeskundigen bij de HAN. Samen met Roos Scholten zijn ze in dienst van de Academie Mens en Maatschappij en zetten zich in voor de verduurzaming van ervaringsdeskundigheid binnen het onderwijs.

“We willen samenwerken met ervaringsdeskundigen op verschillende niveaus van onderwijs, onderzoek en het pedagogisch werkveld”, vertelt Anne Witmer, docent Pedagogiek. Ze is als docentambassadeur van Pedagogiek betrokken bij het project Leren werken met ervaringsdeskundigheid in het onderwijs van de HAN. Zo gaven ervaringsdeskundigen onlangs een gastles huiselijk geweld bij de opleiding, waar ze spraken over hun ervaring en beleving op dit gebied. “Naast deze verhalen van ervaringsdeskundigen, willen we dat ervaringskennis een gelijkwaardige kennisbron wordt, naast de kennis uit theorie en praktijk. Ook leren we onze studenten hoe ze van hun eigen ervaringen leren en dit op een professionele manier inzetten.”

“Ik heb 40 jaar in de GGZ vanuit ervaringsdeskundigheid gewerkt en ben nu als senior ervaringsdeskundigen actief binnen de HAN”, begint Ursula haar verhaal. “Ervaringsdeskundigen gebruiken de eigen ervaring en leren competenties die vervolgens worden ingezet ten bate van mens en maatschappij. We werken vanuit collectieve ervaring. We kijken naar beleid vanuit intrinsieke beleving en hopen hiermee een verschil te maken. Iedereen heeft levenservaring, dit kan ook positieve ervaring zijn. Wij spreken bij ervaringsdeskundigheid over ontwrichtende ervaring zoals armoede, een lichamelijke- of verstandelijke beperking of een psychische kwetsbaarheid. Ervaring krijg je niet zomaar, ik stoor mij bijvoorbeeld ontzettend aan hoe een BN’er als deskundige wordt neergezet als hij een maand in armoede heeft geleefd. Dit ervaar je niet in een maand, mensen zitten jaren met armoede, het geeft zoveel stress.”

Dat ervaringsdeskundigen steeds meer worden aangetrokken in het werkveld is ook iets wat de overheid graag ziet. Onlangs werd de motie over meer ervaringsdeskundigheid aantrekken voor de jeugdzorgarbeidsmarkt goedgekeurd. Dat vraagt wel om meer geschoolde ervaringsdeskundigen. Afgelopen september startte de Ad-opleiding Ervaringsdeskundigheid in Zorg en Welzijn aan de HAN. Hier leren de studenten hun eigen herstelervaring professioneel in te zetten bij herstelondersteuning. Ook de 25-jarige Mayca volgt de opleiding en loopt stage bij Karakter, kinder- en jeugdpsychiatrie. “Ik ben de enige uit mijn klas die voor het werken met kinderen en jongeren koos. Dit deed ik omdat mijn eigen ervaring als cliënt grotendeels binnen de jeugdzorg ligt. Ik heb een duidelijke visie over hoe het anders kan. Ik zou graag in contact willen komen met beleidsmakers en een verschil maken.”

Karakter speelde voor Mayca een belangrijke rol in haar eigen herstel. “Hier voelde ik mij echt gehoord. Ze sloten aan bij mijn verhaal. Ze luisterden, kwamen niet alleen met oplossingen. Daarnaast namen ze mijn systeem mee, mijn netwerk. Ik heb geleerd mijn zwakte om te zetten in mijn kracht ook al zijn hier vele lange jaren overheen gegaan”, vertelt Mayca. Ze heeft dan ook de songtekst ‘Every day, every hour, turn the pain into power’ (The Script, Superheroes) getatoeëerd op haar lichaam. “Alles wat ik kwetsend vond in het verleden, zie ik nu juist als mijn kracht. Ik had dit werk niet kunnen doen als ik niet zoveel had meegemaakt.”

Mayca vertelt over de diagnose autisme en haar strubbelingen in het onderwijs en bij het vinden van een baan. “Mensen vonden dat ze te veel moeite moesten doen om mij te begeleiden. Ik hoop mensen te bieden wat ik heb gemist en daadwerkelijk het verschil te maken.” Iets wat Mayca heeft gemist is contact met lotgenoten. “Ze waren in de jeugdzorg bang dat contact met lotgenoten niet goed was voor het herstel. Maar iemand die al verder is in zijn eigen proces kan veel betekenen voor de ontwikkeling van jongeren. Uitleggen hoe het voor hem of haar was en daar herkenning in vinden.” Daarom meent Mayca ook dat naast lotgenotencontact, ook het contact met ervaringsdeskundigen belangrijk is.

Dat is iets wat Mayca nu meeneemt in haar stage. Zo voert ze gesprekken met cliënten, “maar we doen ook spelletjes. Daarnaast helpt ik ouders met het beantwoorden van vragen. Dan vragen ze bijvoorbeeld waarom hun zoon zo graag wil weten wat hij als cadeau krijgt. Ik weet natuurlijk niet exact hoe het voor de zoon is, maar kan wel uitleggen hoe het voor mij werkt. Ook ben ik bij de netwerktraining met de jongeren en hun ouders. Dan komt ook mijn moeder mee. Zij is mijn netwerk en vertelt dan hoe het voor haar is. Ik hoop hiermee bewustwording bij de ouders te creëren.” Bewustwording creëren doet ze nu al in de gesprekken met de bezoekers van de inspiratiebijeenkomst. Een professional van een welzijnsorganisatie vertelt: “Het is heel waardevol om de verhalen te horen. De verhalen van ervaringsdeskundigen komen echt binnen!”

Meer lezen over de inzet van ervaringsdeskundigheid bij de HAN? Bekijk de blog.