Samen innoveren in onderwijs en onderzoek

Zo waren de innovatoren Hans Kerstens, Koen Dortmans, Ton Satink, Sandra Jellema, Joost Seeger, Niki Stolwijk en Barbara van der Meij het afgelopen jaar adviseur, verbinder, inspirator, projectleider en aanjager van verbeterprojecten in de zorg. Wat heeft dit opgeleverd voor het onderwijs en onderzoek? Tijd om terug en vooruit te kijken!

Onze innovatoren werken vanuit het Centre of Expertise (CoE) Sneller Herstel, dat in onderwijs en onderzoek met regionale partners optrekt. In die samenwerking wordt onder meer gekeken naar het revalidatieproces van cliënten. Om op dit gebied meer voor elkaar te kunnen betekenen, is de focus gelegd op innovatie. Daarbij kun je denken aan veranderingen van routines van professionals, het anders behandelen van een cliënt of het inzetten van (nieuwe) technologie. 

“De opbrengsten van de lokale projecten hebben geleid tot optimalisatie van de zorg", aldus Hans. "Tevens hebben ze het onderwijs gevoed. Daarnaast ontstaat er steeds meer kruisbestuiving. Zo wordt het binnen de ZZG Zorgroep ontwikkelde 'Oefenverlof' nu ook gebruikt binnen de Sint Maartenskliniek en Regionaal Expertisecentrum NAH Arnhem van Siza." Het Oefenverlof houdt in dat een student wordt ingezet tijdens een oefenverlof van een cliënt in de thuissituatie. Hiermee ontvangt de cliënt een extra revalidatiemoment en wordt de overgang van klinische revalidatie naar weer thuis wonen en functioneren vergemakkelijkt. Het Oefenverlof is daarmee een voorbeeld van een innovatie in revalidatiezorg en onderwijs.

Zorginstellingen ervaren steeds meer de meerwaarde van de samenwerking met innovatoren van het CoE Sneller Herstel. De innovatoren en netwerkpartners richten zich gezamenlijk op maatschappelijk relevante vraagstukken. Binnen de learning community leren en inspireren innovatoren en partners met en van elkaar. Deze vorm van innoveren is uniek. Dat komt doordat co-creatie als uitgangspunt wordt gebruikt. "Op basis van gelijkwaardigheid en vanuit een gemeenschappelijke vraagarticulatie worden vraagstukken opgepakt. Opbrengsten van die samenwerkingen worden dan binnen het netwerk gedeeld. Op deze manier kunnen andere partners met soortgelijke problemen ook profiteren van de lokale opbrengsten," vertelt Hans.

De docent-onderzoekers participeren als innovator in de beroepspraktijk van de zorginstellingen - de netwerkpartners. In die praktijk innoveren ze samen. De ontwikkelde producten en inzichten sluiten daardoor aan bij de koers en urgentie van de zorginstelling. Doordat netwerkpartners de opbrengsten van de samenwerking direct kunnen ervaren en gebruiken, wordt ook de onderlinge samenwerking gestimuleerd. Dit versterkt de toepassing van de opbrengsten in andere contexten van de beroepspraktijk, bijvoorbeeld die tussen 2 zorginstellingen. Zo kunnen we gezamenlijk continu nieuwe vraagstukken identificeren en oplossen.

Vanuit de focus van de HAN op Smart Region hebben lector Maarten van Gils, lector Els van der Pool en onderzoeker Hilde de Groot meegedacht over innoveren in de zorg. Zij kijken daarbij met de bril van ambidexteriteit, het vermogen van een organisatie om tegelijkertijd 2 tegenstrijdige activiteiten uit te voeren, naar het vraagstuk.

"Vernieuwende oplossingen op het gebied van zorg vragen om radicale verandering van processen, producten en diensten. Ook zijn nieuwe manieren van werken en aansturen nodig. Enerzijds vragen we van zorgorganisaties om toekomstbestendig te zijn, terwijl we tegelijkertijd willen dat de huidige dienstverlening wordt geoptimaliseerd om efficiënt en effectief bestaande processen en activiteiten uit te voeren. Het omgaan met deze paradox vereist een lenigheid van de organisatie, ook wel aangeduid als organisationele ambidexteriteit," licht Hilde toe.

Hier ligt een taak voor de innovatoren. Zij kunnen helpen deze toekomstbestendige projecten te initiëren, te ontwikkelen en op te schalen. "Zij zijn daarbij de verbinder in het spanningsveld dat wordt gecreëerd in deze tegengestelde processen. We hebben met hen onderzocht hoe ze het best met dit spanningsveld om moeten gaan," vertelt Hilde.

Hans vult aan: "De experts vanuit Smart Region geven de ervaringen van ons als innovatoren op gestructureerde en digitale wijze weer. Dat helpt om de samenhang in context, interventie, handelingsrepertoire, en uitkomst begrijpelijk te maken. Hoe meer inzicht we hierin hebben, hoe beter huidige en toekomstige innovatoren en organisaties handvatten kunnen bieden om maatschappelijk relevante innovaties succesvol te ontwikkelen en toe te passen.”

De bestaande samenwerkingen worden in de toekomst verder uitgebouwd en verstevigd. Daarnaast sluiten 2 nieuwe organisaties, Attent en Tolbrug, zich aan bij het project. Met Attent wordt inmiddels samengewerkt, in september 2022 start Lieke Dekkers bij Tolbrug. Als innovator gaat zij met studenten van de HAN en Fontys daar nieuwe relevante vraagstukken onderzoeken.

Ook komt er meer aandacht voor de learning communities. Daarbij wordt vooral gekeken hoe deze gemeenschappen succesvol ingericht kunnen worden. “Alle netwerkpartners hebben uitgesproken intensiever samen te willen werken en kennis te willen delen. Daarom zullen wij vanaf september bijeenkomsten gaan plannen. Hierbij staan de gemeenschappelijke onderzoeksprogrammering en het vormen van en werken in een learning community centraal,” licht Hans toe.