Change agents creëren voor gelijke kansen
Ben je met een zilveren paplepel in de mond geboren of stond je wieg driehoog-achter in een volkswijk? Het maakt uit voor de kansen die je krijgt. En voor je gezondheid. Marijke van Vijfeijken, themaleider ‘Betere sociaaleconomische positie’, onderzoekt met haar team wat nodig is om kansen te keren.
Feit: leerlingen met een lage sociaaleconomische positie krijgen over het algemeen een lager schooladvies. Het is precies waar Marijke zich in haar promotieonderzoek mee bezighoudt: sociale onrechtvaardigheid en kansenongelijkheid in het onderwijs – en hoe differentiëren in de klas helpt om gelijke kansen te creëren. “Waar je vandaan komt, kan een stempel drukken op je hele leven. Van de start op de kleuterschool, via het middelbaar onderwijs, naar kansen op een eventuele vervolgopleiding en het type werk dat je doet. Dat triggert me. Ik ben gedreven om te onderzoeken hoe het anders kan. Niet alleen via het onderwijs, maar ook via vakgebieden als Rechten of Economie. We hebben elkaar echt nodig om kansen te keren en verschil te maken.”
Opklimmen op de ladder
Toen Marijke door Fair Health werd gevraagd als themaleider ‘Betere sociaaleconomische positie’, twijfelde ze dan ook niet lang. Het speelt mee dat ze uit eigen ervaring weet hoe moeilijk het is om op te klimmen op de sociaaleconomische ladder. Marijke behoort tot de eerste generatie in haar familie die een hbo-opleiding volgde en vervolgens naar de universiteit ging. “En dan loop je wel tegen een aantal zaken aan. Ik heb er bijvoorbeeld hard aan moeten werken om de taal te spreken die op school gangbaar is. Thuis kon ik niet echt gesprekken voeren over school, mijn opleidingskeuzes, of de dingen waar ik tijdens mijn studie tegenaan liep.”
Change agents creëren
Die persoonlijke ervaring neemt ze mee als themaleider. Net als de kennis die ze heeft opgedaan als leerkracht in het basisonderwijs, docent op de pabo en momenteel als promovendus bij Academie Educatie. “Ik zie met name een mooie link tussen het laatste deel van mijn promotieonderzoek en ‘mijn’ thema bij Fair Health. Het slotstuk gaat namelijk over de vraag hoe je als leerkracht of docent kunt optreden als change agent – een inspirerende, effectieve veranderaar – voor gelijke kansen en sociale rechtvaardigheid. Dat concept kunnen we op veel meer opleidingen toepassen dan alleen de lerarenopleidingen. Het is een brug tussen de academie Educatie en andere academies.”
Focus bepalen
Dat wordt ook min of meer haar taak als themaleider: bruggen bouwen. Ook gaat ze de scope van het thema verkennen, vraagstukken ophalen, aan bewustwording werken, kennis delen en onderzoek initiëren en ondersteunen. “Laat ik voorop stellen dat ik dat samen doe; met een vaste onderzoeker en 4 civic entrepeneurs vormen we een team. Daarnaast sluiten steeds meer collega’s aan die dit onderwerp een warm hart toedragen.”
Ze zijn nog maar net opgestart en brengen momenteel vooral de belangrijkste onderwerpen in kaart. “Als we het over het verbeteren van de sociaaleconomische positie hebben, waar denken we dan aan? Natuurlijk is ons doel kansengelijkheid creëren in het onderwijs. Er is echter meer. Wat te denken van het bestrijden van armoede, of het geven van meer zekerheid aan statushouders. Een andere kant is weer het beter waarderen van zwaar werk. De komende tijd bepalen we onze focus.”
Het gaat namelijk over de vraag hoe je als leerkracht of docent kunt optreden als change agent – een inspirerende, effectieve veranderaar – voor gelijke kansen en sociale rechtvaardigheid.
“Iedereen heeft een verhaal”
Ondertussen wordt er al gewerkt aan een boekje met studentenverhalen. “Carinda Jansen werkt met stagiair Elise Ruiterkamp aan een boekje voor bij het spel Kansen Keren. Het idee is dat ze studenten van verschillende academies interviewen. Dat kunnen studenten zijn die een moeilijke startpositie kenden, of juist studenten die altijd de wind mee hebben gehad. Het maakt niet uit; iedereen heeft een verhaal. Met die verhalen gaan we weer terug de academies in. Daar stellen we dan vragen als: "Wat valt je vanuit jouw vakgebied op?", "Wat had je voor die student kunnen betekenen?" of "Waar kun je in de toekomst iets mee doen?" Het proces zelf is interessant. Zo doen we immers aan wederzijdse verkenning en werken we aan bewustwording. Daarnaast levert het haakjes op voor onze toekomstplannen.”
In dialoog tijdens Week tegen Armoede
Of er op de korte termijn iets op stapel staat? Ja, Marijke kijkt uit naar het dialoogcafé dat haar team organiseert tijdens de Week tegen Armoede. “We nodigen elk mensen uit uit ons eigen netwerk – van binnen en buiten de HAN. Daarnaast schuift een ervaringsdeskundige aan. Met elkaar gaan we in gesprek over kansengelijkheid, behoeften, eventuele kennishiaten en hoe we als HAN via dit thema een bijdrage kunnen leveren aan het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Het is eigenlijk het eerste moment dat we ons als team voorstellen aan de buitenwereld. Spannend, maar ik heb er zin in!”
Het dialoogcafé van team ‘Betere sociaaleconomische positie’ wordt georganiseerd op dinsdag 11 oktober van 15.30-17.30 uur. Mee praten? Meld je nu aan.
Wil je op een ander moment sparren met het team of je aansluiten? Stuur een e-mail naar fairhealth@han.nl.
Week tegen Armoede 2022
Samen tegen armoede. Leer van elkaar, discussieer en kom in actie. Van 10-17 okt is de Week tegen Armoede. Met o.m een dialoogcafé over 'Betere sociaaleconomische positie'. Bekijk het programma op de speciale pagina over de Week tegen Armoede.
Samen sociaal
Mensen met een laag opleidingsniveau of inkomen leven korter en voelen zich minder gezond. Daar willen we met focus Fair Health verandering in brengen. Hoe? Door in onderwijs en onderzoek aandacht te vragen voor die verschillen. We verbinden alle kennis die de HAN in huis heeft en betrekken partners uit de praktijk. Samen kunnen we verschil maken.