Stilstaan bij vooroordelen

'Welkome Wijk’ leert bewoners meer over psychische kwetsbaarheid

Leestijd : 2 minuten

wijkatelier lindenholt- groep aan tafel docente in het midden

Er is nog veel onbekendheid en onbegrip rondom psychische kwetsbaarheden zoals een depressie of verslaving. De lokale ‘Welkome Wijk’ bewustwordings-bijeenkomsten van MIND brengen daar verandering in. Bewustwording en kennis wordt vergroot en wijkbewoners staan stil bij (hun) vooroordelen.

Wat maakt deze bijeenkomsten zo effectief? En hoe kan je als professional, vrijwilliger of ervaringsdeskundige zelf aan de slag met de Welkome Wijk aanpak? Het Trimbos-instituut en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) onderzochten wat de impact van de bijeenkomsten is en wat de aanpak ‘Welkome Wijk’ zo effectief maakt. Dit deden zij in samenwerking met MIND (voorheen Samen Sterk Zonder Stigma) en Movisie, vanuit het ZonMw-programma Beschermd Thuis.

“Oordelen over mensen met psychische kwetsbaarheid bemoeilijken contact tussen buurtbewoners”, vertelt Annica Brummel, HAN-onderzoeker bij het Lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit. “Als mensen een psychische kwetsbaarheid hebben, worden ze vaak gezien als cliënt. Daarmee zien anderen hen niet meer als medemens. Dit eenzijdig perspectief kan er bijvoorbeeld toe leiden dat buren zich betuttelend opstellen tegenover mensen met psychische kwetsbaarheid of dat ze niet worden uitgenodigd door buren.” Om de negatieve oordelen uit de weg te gaan, kunnen mensen met psychische kwetsbaarheid bovendien ook contact uit de weg gaan. Dit kan leiden tot eenzaamheid.

“Ook bij professionals kan sprake zijn van een eenzijdig perspectief”, aldus onderzoeker Nicole van Erp van het Trimbos-instituut. “Niet alleen naar mensen met een psychische kwetsbaarheid, maar ook naar andere professionals. Zo kijkt een medewerker van een woningcorporatie vaak net iets anders naar een situatie dan een sociaal werker of ggz-hulpverlener. Welkome wijk biedt ruimte voor al deze perspectieven”.

Dat mensen mij als mijzelf zien, groeten. Oprecht gezien en gehoord worden, is heel waardevol.”

De bijeenkomsten zorgen op korte termijn voor meer kennis en bewustzijn onder wijkbewoners over psychische kwetsbaarheden en de (eigen) vooroordelen hierover. Ook voelen wijkbewoners zich gesterkt om contact te (blijven) maken met wijkbewoners met psychische kwetsbaarheid.

Wat de bijeenkomsten zo effectief maakt, zijn de inbreng van mensen met ervaring en het oefenen met praktijksituaties.

Het was erg interessant om kennis te maken met mensen met een kwetsbaarheid. Dat creëerde een soort begrip.”

“Ik vertel dat ik het fijn vind om uitgenodigd te worden en leg uit dat ik kan afzeggen. Dan bouw ik ruimte in voor mezelf."

“Het werken aan een welkome wijkt biedt mogelijkheden voor het vergroten van sociale netwerken van mensen met psychische kwetsbaarheid”, legt Annica uit. “Ook kan het bijdragen aan een betere buurt, omdat in een welkome wijk mensen de mogelijkheid krijgen om zich in te zetten voor anderen. En dat is winst.”

Om op lange termijn bij te dragen aan een inclusieve wijk, is het belangrijk dat de Welkome Wijk aanpak onderdeel wordt van lokaal beleid en structureel gefinancierd wordt door de gemeente. Daarnaast is samenwerking met andere initiatieven in de wijk van belang. Zo ontstaat er een geïntegreerde aanpak rond destigmatisering en inclusie.

Aan de slag met de handreiking Welkome Wijk

Wil je als professional, vrijwilliger of ervaringsdeskundige zelf aan de slag met de Welkome Wijk aanpak in jouw gemeente? Dat kan met de handreiking Welkome Wijk. Hierin worden de uitgangspunten benoemd die de basis vormen in het denken van Welkome Wijk. Daarna wordt ingegaan op de stappen die nodig zijn om de bewustwordingsbijeenkomsten te organiseren, evalueren en borgen. Elk hoofdstuk eindigt met tips. In de bijlagen staan voorbeelden ter inspiratie. Deze voorbeelden kunt u gebruiken bij het vormgeven van de verschillende stappen.

Lees de handreiking (pdf)

De handreiking welkome wijk van de werkplaats sociaal domein, annica brummel

De pilot Welkome Wijk is uitgevoerd in de regio’s Arnhem; Nijmegen, Beuningen en Heumen; Hoorn en Koggenland; Houten. Het project is uitgevoerd door MIND en Movisie (implementatie) en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het Trimbos-instituut (onderzoek) en is gefinancierd door ZonMw (vanuit het programma Beschermd Thuis). Gedurende de pilot zijn 24 bewustwordingsbijeenkomsten gehouden voor bewoners, vrijwilligers en professionals in de vier regio’s. Met in totaal 216 deelnemers (40 bewoners, 68 vrijwilligers en 108 professionals) hadden de bijeenkomsten een groot bereik.

Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen

In de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen werken we samen met ons regionale netwerk aan 'Sociale kwaliteit in de sociale basis'. Dit betekent dat we ons inzetten voor de mogelijkheden voor eenieder om te participeren op een manier die bij die persoon past en hem/haar goed doet.