Hoe we bij de HAN een leven lang ontwikkelen

Vorige week vond de EAPRIL-conferentie plaats op de HAN. Als organiserende hogeschool vulden we tijdens het programma 3 spotlightsessies, waaronder een sessie in het iXperium. Bij de andere 2 spotlightsessies is bewust gekozen voor een samenwerking tussen meerdere academies rondom een centraal thema. Tijdens de keynote van lectoren Jos Sanders en Wietske Kuijer-Siebelink, kwam het al ter sprake: een leven lang ontwikkelen doe je het beste in authentieke, sterke leer- en werkomgevingen. Eén van de spotlightsessies was dan ook gewijd aan het blijvend leren in de praktijk: Learning professionals; the added value of work-based learning and ongoing professionalization. 

Dat veel deelnemers van EAPRIL dit een aansprekend thema vinden, bleek wel uit het bomvolle lokaal op de Groenewoudseweg. Vanuit verschillende projecten uit de onderzoekspraktijk, werd het thema belicht. Eén van deze projecten is een professionaliseringstraject voor klantmanagers en andere professionals in het publiek sociaal domein in de gemeente Zoetermeer. Associate Lector Lineke van Hal van het lectoraat Arbeid en Gezondheid vertelt dat gemeenten zoeken naar manieren om vakmanschap te ontwikkelen. Dat kan bijvoorbeeld door te werken met klantfeedback. “Het is een lastige omgeving om te leren, omdat er vooral 1-op-1 contact is”, legt Lineke uit. Het resultaat is onder meer een tool om gericht op het faciliteren van een gesprek tussen professional en inwoner over hun onderlinge samenwerking: De Samenleerwijzer. 

Het project Van Kijken Naar Zien richtte zich op het verbeteren van de kwaliteit van gesprekken. Door middel van video-opnamen bespraken klantmanagers de beelden samen met collega’s, klanten en onderzoekers. Ze stopten de opname bij ongemakkelijke, mooie of ingewikkelde momenten. Daar  reflecteerden ze op. Lineke: “Doordat de professionals zich hier open en kwetsbaar opstelden, ontstond een vertrouwensband tussen professional en 'klant', wat essentieel is bij het geven van feedback. Feedback komt niet vanzelf in dit soort verhoudingen. Reflectie op gespreksvoering is daarom belangrijk.” 

Naast reflectie op het eigen handelen is belangrijk dat klantmanagers en klanten sámen leren. Dit is opgenomen in de hiervoor genoemde Samenleerwijzer. “Het is belangrijk om feedback onderdeel van de routine te maken”, vertelt docent-onderzoeker Mechteld Lengkeek. “We hebben de samenleerwijzer getest met professionals en klanten, maar ook met studenten van de STERKplaats. We ontwikkelden thematische kaartjes die helpen bij feedback geven. Denk aan vragen over wat het gesprek met je deed, wat je wilt behouden of juist aanpassen in het gesprek. De reacties zijn positief. 'Het deed mij nadenken over hoe klanten naar ons kijken', gaf een klantmanager aan na het voeren van een samenleergegesprek.

Onderzoekers Jeroen van der Linden en Kyle van de Langenberg van het lectoraat Eigentijds Beoordelen en Beslissen vertellen over hun project Je Ogen Uitkijken. Een project om docenten en hogescholen te ondersteunen bij het blijvend invulling geven aan toetsbekwaamheid. Jeroen: “Het begon in 2010 met onrust over de kwaliteit van examens in het hbo. De commissie Vreemde Ogen Dwingen kwam met voorstellen voor verbeteringen, waaronder de mogelijkheid een basiskwalificatie examinering (BKE) in te stellen voor hbo-docenten. Veel docenten in het hbo hadden toen geen lerarenopleiding gevolgd. Ze kwamen uit de beroepspraktijk. Inmiddels volgt iedere hogeschooldocent minimaal 1 BKE.” 

Het project van Jeroen en Kyle richtte zich op het leerresultaat van hogeschooldocenten. “We pasten de kennis en vaardigheden aan die docenten moeten hebben, zodat het beter toepasbaar is in de praktijk”, legt Kyle uit. Er is een onderscheid gemaakt tussen de Basis en Seniorkwalificatie Examinering (BKE/SKE). “De docenten worden op dezelfde punten beoordeeld, maar de kenmerken en het niveau verschilt.” Jeroen legt uit dat de nieuwe criteria door alle hogescholen zijn omarmd, maar nog niet overal zijn ingebed. 

Wat wel helemaal is ingebed is de bijzondere leerwerkomgeving voor de 3e- en 4e-jaarsstudenten Mondzorgkunde van de HAN en 5e- en 6e-jaars studenten Tandheelkunde van de Radboud Universiteit. In het Radboudumc werken en leren ze samen in de Masterkliniek, een tandartspraktijk waar studenten onder professionele begeleiding patiënten behandelen. “Zo bereiden we ze voor op nieuwe professionele rollen”, vertelt onderzoeker Ria Kersbergen van het lectoraat Organisatie van Zorg en Dienstverlening. 

“Met 750 patiënten, 18 teams en 16 studenten, is het duidelijk een voorbeeld van interprofessioneel samenwerken en leren. Iedere dag is anders met veel verschillende patiënten, collega’s en problemen. Je moet je snel aanpassen aan veranderende situaties.” Een supervisor moedigt de studenten aan om vragen te stellen, ideeën en meningen te delen en feedback te geven. 

Het is duidelijk: je bent nooit uitgeleerd. Dat is iets waar Wietske en onderzoeker Anne Khaled van het lectoraat Responsief Beroepsonderwijs ook nog naar verwijzen: “We weten nog niet altijd wat werkt voor wie in welke situatie, maar we doen veel onderzoek naar leren in de praktijk en verzamelend zo waardevolle voorbeelden.” En dat beamen de deelnemers van deze spotlightsessie op EAPRIL.