Samen het onderwijs vernieuwen

Eerste HAN Educatie Pitstop over persoonlijke professionaliteit van leraren

Leestijd : 2 minuten

Ontvangst educatie pitstop met energizer

Wat studenten en leerlingen nodig hebben, daar kijk je als professional en leraar naar. Je maakt het verschil door samen met onderwijsvernieuwingen om te gaan. Tijdens de eerste HAN Educatie Pitstop stond de Academie Educatie samen met onderwijspartners bij dit thema stil.

Dinsdag 24 januari organiseerde de Academie Educatie de eerste HAN Educatie Pitstop, een educatieve kennissessie voor kennisdeling en verbinding. Daarbij gaat het ook over de samenwerking tussen werkveld, lerarenopleiders en onderzoek. Centraal stond de rol van professionele identiteit en stuurkracht van leraren bij onderwijsvernieuwingen. Ongeveer 60 deelnemers uit de regio kwamen naar de sessie en spraken elkaar onder het genot van een hapje en drankje in de daarvoor ingericht ‘werkplaats’.

De Educatie Pitstops zijn bedoeld voor onderwijsprofessionals die graag met de HAN willen samenwerken op het gebied van het professionaliseren en opleiden van leraren voor het beroep. Prominente specialisten in het onderwijs delen hun kennis met het werkveld. Voor onderzoek en verdere samenwerking wordt het werkveld daarbij actief gezocht. Samen wordt op die wijze bekeken wat in onderwijsland nodig is en wat waardevolle nieuwe ontwikkelingen zijn voor het opleiden van onderwijsprofessionals in de slimme, schone en sociale wereld van morgen.

Sprekers

Gastspreker Geert Kelchtermans, hoogleraar aan de KU Leuven, krijgt als eerste het woord. Hij vraagt zich af: wat maakt leraren tot een apart soort professional? En hoe bereiden ze zich voor op wat hen te wachten staat zodra ze voor de klas staan? In zijn betoog gaat hij daarop in. “Voor een betrokken, professionele leraar houdt een oproep tot onderwijsvernieuwing een onvermijdelijke boodschap in. Namelijk: “dat wat je tot nu toe deed, is niet langer het goede of het beste”. Elke zichzelf respecterende professional steigert als die boodschap zomaar op het bord terecht komt. Dat verklaart veel van de weerstandreacties bij onderwijsvernieuwing. "Die weerstand is iets waar leidinggevenden blij mee moeten zijn", beargumenteert Kelchtermans. "Het zegt iets over betrokkenheid. Het ontbreken van weerstand komt juist neer op totale onverschilligheid.”

Geert Kelchtermans (KU Leuven) spreekt tijdens de Educatie Pitstop

Een blauwdruk staat niet gelijk aan de realiteit, leraren incarneren juist professionaliteit. Je moet kijken wat er gebeurt als ze aan het werk zijn. Niet alleen naar wat ze doen, maar ook wat hen overkomt."

Helma Oolbekkink, lector bij het Lectoraat Professionaliteit van leraren en voorzitter van Vereniging Lerarenopleiders Nederland (Velon), zoomt in op stuurkracht. Stuurkracht is enorm belangrijk om onderwijsvernieuwingen te realiseren. Samenspel, onderlinge communicatie en meesturen spelen er een grote rol in. "Het gaat er niet om dat je vertelt hoe het moet. Dat werkt vaak juist averechts. Probeer mensen mee te krijgen, de meerwaarde van een verandering te laten zien. Of je dat assertief wil doen, of bijvoorbeeld proactief, is heel persoonlijk. Het is net wat voor jou werkt. De manier waarop je sturing geeft dus. Dat heeft met normen en waarden te maken, die voor iedere persoon weer anders zijn. Hoe iemand iets ervaart, heeft namelijk invloed op wat diegene ermee wil doen". Krijgt een docent de ruimte om dingen te verbeteren, dan staat hij daar waarschijnlijk meer voor open als hij in het verhaal wordt meegenomen en zelf enthousiast raakt dan wanneer hij van bovenaf te horen krijgt hoe het beter moet.

Bekijk volledige video

HAN Educatie Pitstop - een terugblik

De Educatie Pitstop biedt aanwezigen de kans vragen aan de sprekers te stellen. Een vraag die naar voor komt is of het in onderwijs niet meer over vormgeving in plaats van vernieuwing gaat. “Dat impliceert toch meer, dat we iets anders gaan doen. Vernieuwing wekt verwachtingen. Dan gaat het meer om de veranderingen, terwijl wij toch vooral het beste onderwijs willen geven.” Een van de andere aanwezige bekijkt de vraag vanuit een metafoor. “Ik vergelijk het onderwijs als een tuin die elk seizoen onderhoud nodig heeft. Soms moet de tuin deels of in zijn geheel op de schop. Op andere momenten is het goed alleen het onkruid te wieden.”

Een aanwezige lerarenopleider vraagt wat te doen bij principiële weerstand. Ze stelt de vraag aan de sprekers: “Hebben jullie ideeën hoe je daaruit komt?” Kelchtermans reageert: “Principiële weerstand is voor mij niet negatief. De weerstand zit namelijk in het vertragen en het gesprek aangaan. Nieuw is niet per definitie beter. Voordat je met goede bedoelingen mij andere dingen wil laten doen, moet je met goede argumenten komen. Mijn advies dan ook: neem professionals serieus!”

In het najaar organiseren we weer een HAN Educatie Pitstop. Meld je aan voor de nieuwsmail om op de hoogte te blijven of houd onze kanalen in de gaten.

Bekijk hier de presentaties van Helma Oolbekkink en Geert Kelchtermans.

HAN redactie