"Iedere beginnende docent verdient een docentcoach"

“Nieuwe docenten stonden zonder begeleiding voor de klas. Een deel van hen haakte binnen een half jaar weer af,” schetst Ellen Weeink de situatie voordat de docentcoaches in het leven werden geroepen. Deze functie vervulde Ellen eerst alleen en later 6 jaar lang met Roel Grol. Inmiddels doet ze deze taken samen met Sietske Hobbelink, die 13 jaar voor de klas stond bij de HAN-opleidingen Social Work en Toegepaste Psychologie.

Wat doet een docentcoach en wat maakt het werk zo leuk en belangrijk? Ellen, Sietske en Roel vertellen erover.

Startende docenten leren elkaar kennen tijdens 3 gezamenlijke bijeenkomsten en krijgen daarnaast een-op-een-begeleiding van hun docentcoach. Door deze opzet leren ze van een ervaren docent én van collega’s die in hetzelfde schuitje zitten.

Als de nieuwe docenten een aantal weken les hebben gegeven, worden ze uitgenodigd voor een terugkomavond. Deze is in het leven geroepen om ervaringen te delen en te leren van elkaar. Dat schept een gemeenschappelijke band, ze ervaren dat ze niet alleen staan. Ellen: “Alle beginnende docenten lopen tegen dezelfde dingen aan, in de eerste maanden. Denk daarbij aan zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid van de hbo-student, maar ook aan vormgeving van de lessen en het onderwijs. Het stelt hen gerust dat van elkaar te horen.”

De didactische workshop is de volgende stap in het programma. “Startende docenten geven les aan elkaar en krijgen feedback op hun manier van lesgeven. Wat ze leren op zo’n dag, is te vertalen naar de dagelijkse praktijk,” vertelt Sietske. De deelnemers zitten in een gemixte groep met collega’s van allerlei economische opleidingen. “Deelnemers vinden dat fijn en het vergroot het leereffect,” vult Ellen aan.

In de 1e periode komt de docentcoach ook 2 keer op bezoek in de les. Na afloop bespreekt de coach de observaties en de persoonlijke ervaringen met de startende docent. Sietske: “Dat laatste, hoe iemand het zelf heeft ervaren, zet ik centraal. We bespreken wat er goed liep en wat er volgens de docent zelf beter kan. Startende docenten vinden het prettig om daar met iemand over te praten. Zo weten ze beter wat er van hen verwacht wordt.”

De gesprekken sluiten aan op de behoeften van de startende docent, en de docentcoaches kijken wat hen opvalt in de les. Dat kan de ene keer zitten in de structuur, de andere keer in de communicatie en weer een andere keer in de organisatie van de les.

Vooral voor beginnende docenten is het belangrijk om te kunnen reflecteren op wat je doet en op welke indruk je achterlaat. “De intervisies met groepjes docenten die ik eens in de 2 maanden begeleid, vind ik ontzettend waardevol,” vertelt Sietske. De prettige sfeer in deze groepen zorgt voor openheid en reflectie. Deelnemers staan stil bij hun eigen handelen als docent en persoon. Ellen vervolgt: “Reflectievermogen is een belangrijke eigenschap van een succesvolle docent. Je moet kunnen terugblikken op je eigen handelen en daar ook actie op ondernemen.”

De docentcoach neemt een onafhankelijke rol in. “Docentcoaching is bedoeld om iemand verder te helpen in zijn of haar ontwikkeling. Diegene moet daar zelf handen en voeten aan geven. Wij vragen naar de voortgang, maar gaan niet over het beoordelen van het functioneren van iemand. Dat is belangrijk om de rol van coach goed in te vullen,” licht Roel toe.

In de loop van het 1e half jaar verandert het soort vragen dat de startende docenten stellen. De begeleiding vanuit de docentcoaches sluit aan bij de vragen die op dat moment relevant zijn voor het geven van de lessen. Verschillende aspecten van didactische bekwaamheid komen aan bod, zoals de interactie met studenten, het gebruik van werkvormen, klassenmanagement en het overbrengen van de leerinhoud op de studenten. Daarnaast gaat een deel van de vragen over de pedagogische bekwaamheid van de docent, zoals de verhoudingen tussen student en docent. Roel: "Als de 1e periode op z’n einde loopt, komen er heel veel vragen over de toetsing.”

Het drietal is het met elkaar eens hoe leuk én waardevol het werk van een docentcoach is. “Je krijgt er veel voor terug. Startende docenten zijn blij, ze hebben echt wat aan je begeleiding,” vertelt Sietske. Ellen vult aan: “Het is mooi om een docent in zijn of haar kracht te zetten. Als docentcoach probeer ik er alles voor te doen om te zorgen dat het goed gaat met de docent.” En als de docent wordt gezien en gehoord, dan werpt dat zijn vruchten af bij de student. Roel vindt het bijzonder om samen te werken bij de ondersteuning van de professionele ontwikkeling van docenten: “Door de coaching krijgen ze er andere perspectieven op lesgeven bij. Daardoor gaan ze dingen misschien wel anders aanpakken. Mooi als je dat ziet gebeuren.”

Meer weten over de docentcoaching? Neem dan contact op met Sietske Hobbelink en Ellen Weeink, zij vertellen je graag meer.