Een betalingssysteem dat de privacy waarborgt

Stel, je bent een door de drugsmaffia gevolgde misdaadjournalist, die haar auto parkeert in een parkeergarage. Of je bent een zwangere vrouw in de VS die een abortus wil laten plegen – in een staat waar dat verboden is. Of je bent een bankdirecteur die graag communistische lectuur koopt. “Voor al deze transacties moet je betalen. Als je dat niet cash doet, laat je een digitaal spoor na via je bankrekening- of creditcardnummer”, vertelt Christian Grothoff, professor Computer Network Security aan de Bern University of Applied Sciences. “Een spoor, dat voor sommigen serieuze of zelfs levensgevaarlijke consequenties kan hebben.”

“Het is daarom heel belangrijk dat alle mensen de mogelijkheid hebben om anoniem te betalen. Dat kan met het nieuwe elektronische betalingssysteem GNU Taler”, vervolgt Grothoff, die samen met Florian Dold aan de wieg stond van Taler Systems SA. “Je kunt ermee betalen in bestaande munteenheden, zoals euro’s en dollars. Maar in tegenstelling tot andere digitale betalingssystemen garandeert GNU Taler wél je privacy. Niemand kan zien wat je hebt betaald. Het systeem maakt namelijk gebruik van moderne cryptografie.”

Hoe werkt GNU Taler? Heel eenvoudig, stelt Grothoff. Klanten sturen traditionele geldtransfers via hun gewone bank naar een Digital Exchange. In ruil ontvangen ze geanonimiseerd digitaal geld in hun digitale GNU Taler-portemonnee. “Dit geld gebruiken ze om leveranciers met slechts één muisklik te betalen.” De verkopers op hun beurt wisselen het digitale geld in voor traditioneel geld. Zij zijn níét anoniem, zodat de staat gewoon omzet- en inkomstenbelasting aan hen kan opleggen.

Natuurlijk is het belangrijk dat álle burgers straks gebruik kunnen maken van GNU Taler. Dus ook mensen met een beperking. En dat is waar het lectoraat Inclusive Digital Design & Engineering (IDD&E) om de hoek komt kijken. Dit lectoraat voert onder meer toegankelijkheidsaudits uit. “Dat doen we in ons Experience lab, waar het testteam nieuwe digitale producten uitprobeert”, vertelt Eric Velleman, bijzonder lector IDD&E. “Dit team bestaat uit studenten, docenten, onderzoekers en experts die samenwerken met mensen mét en zónder een beperking.”

Onlangs heeft IDD&E een quickscan uitgevoerd om te beoordelen in hoeverre GNU Taler voldoet aan de criteria voor digitale toegankelijkheid. “Ook brachten we in kaart wat aandachtspunten zijn bij de verdere ontwikkeling.”

Naar aanleiding van het onderzoek van IDD&E is de software van GNU Taler aangepast. Maar daarmee is het project niet afgerond. “Binnen een paar weken komen we met een nieuwe Android-versie van de digitale portemonnee”, vertelt Grothoff. “De HAN gaat hiervan de volledige review uitvoeren”, vult Velleman aan. “Op een later moment doen we dat ook voor de iOS-versie. Vervolgens wordt de toegankelijkheid van GNU Taler, waar nodig, verder verbeterd.”

GNU Taler ontvangt onder meer financiering vanuit het NGI-initiatief van de Europese Commissie. De projecten die uitgevoerd worden onder de NGI-paraplu zijn gericht op de ontwikkeling van een ‘mensgerichter’ internet. “GNU Taler is een typisch NGI-project, omdat het de privacy van burgers beschermt en bijdraagt aan een veilig en toegankelijk internet”, stelt Velleman. “Bovendien is GNU Taler gebaseerd op vrije software”, vult Grothoff aan. “In dit geval betekent ‘vrij’ dat iedereen de vrijheid heeft om de software te gebruiken, veranderen en verbeteren.” 

Wordt GNU Taler al ‘in de echte wereld’ toegepast? “Nog niet op grote schaal. Wél kunnen studenten van de Bern University of Applied Sciences iets lekkers uit de snoepautomaat betalen met GNU Taler”, lacht Grothoff. “Voordat GNU Taler grootschalig ingezet kan worden, zijn er echter nog wat hobbels te nemen. Die hebben vooral te maken met de strenge bankwetgeving. Toch zijn we al in gesprek met diverse geïnteresseerde partijen. Een Duitse bank heeft aangegeven GNU Taler te gaan gebruiken, mits deze bank de benodigde financiering rondkrijgt. Als we opnieuw subsidie ontvangen van NGI, gaat dat hopelijk lukken.”