Hoe ook rolstoelgebruikers naar een event kunnen

Een schuifdeur in plaats van een openslaande deur. Direct links of rechts van het toilet een wastafel – en niet ertegenover. En liefst ook een aansluiting voor elektriciteit. Vraag je rolstoelgebruikers naar hun ervaringen met festivaltoiletten, dan sommen ze een rits aan verbeterpunten op. Waardevolle input voor studenten van Praktijkinnovatie Zorg en Welzijn (PZW) en het Health Concept Lab. Ze werken onder leiding van Ton Satink (lector Neurorevalidatie, Eigen Regie en Participatie), Ben Cox (docent/onderzoeker in het Health Concept Lab) en junioronderzoeker Robert van Veen aan een festivaltoilet dat wél voldoet. Een toilet dat het voor rolstoelgebruikers mogelijk maakt om een (meerdaags) event te bezoeken – en dus mee te doen aan de maatschappij.

Het project Festivaltoilet voor rolstoelgebruikers startte zo'n anderhalf jaar geleden, in opdracht van het Zelfregiecentrum Nijmegen, het Arnhems Platform Chronisch zieken en Gehandicapten en de Cultuur Academy. Ton: "Aanvankelijk brachten we het project onder bij PZW. Studenten van onder meer de opleidingen Ergotherapie, Fysiotherapie en Verpleegkunde werken er samen aan opdrachten uit de praktijk. Omdat we ook echt een prototype willen opleveren, vroegen we het Health Concept Lab erbij." Binnen dit lab werken studenten van de opleidingen Industrieel Product Ontwerpen, Embedded Systems Engineering en Werktuigbouwkunde aan oplossingen in de zorg.

Die tweeledige aanpak werpt nu z'n vruchten af. In gesprek met ervaringsdeskundigen krijgen de studenten scherp wat er precies schort aan bestaande rolstoeltoegankelijk mobiele toiletten. En wat rolstoelgebruikers ervan weerhoudt naar een festival te gaan. Toiletten zijn te krap, vaak onhandig ingedeeld, en niet per se geschikt voor mensen die liggende verzorging nodig hebben. De studenten verkennen alternatieve constructies voor de tillift. Waarom het ding bijvoorbeeld niet aan het plafond bevestigen? Verder ontdekken ze dat het handig is het festivaltoilet in de buurt van een EHBO-post te plaatsen. Ook komen ze tot het inzicht dat heldere, vindbare informatie over de toegankelijkheid van toiletten er net zo goed toe doet.

Op basis van het onderzoek onder ervaringsdeskundigen, analyses van best practices en research op het gebied van materiaal en logistiek, werken de studenten 3 concepten uit. Ben: "Ontwerp nummer 1 kun je zien als een luxe variant van het rolstoeltoegankelijk mobiel toilet. Nummer 2 is geïnspireerd op de Mobiloo, een bus met toilet, tillift en verschoontafel. Nummer 3 is een zeecontainer, omgebouwd tot een rolstoeltoegankelijke sanitaire unit, inclusief EHBO-post."

De studenten staan op het punt de voor- en nadelen van elk concept in kaart te brengen en maquettes te maken. Die presenteren ze aan de opdrachtgevers. Ton: "En dan komt de fase dat we investeerders, ontwikkelaars en festivalorganisaties aan moeten trekken. Die hebben we nodig om een prototype van het festivaltoilet te maken, testen, en verder te brengen. Dat laatste bedoel ik ook letterlijk. Tot Oerol aan toe."

Beide begeleiders zijn positief over de resultaten tot dusver. "En dat is niet alleen omdat er nu 3 sterke concepten liggen", benadrukt Ton. "Het doet me goed om te zien hoe soepel de samenwerking tussen PZW en het Health Concept Lab verloopt. We zijn nadrukkelijk voor de inhoud gegaan: het bevorderen van kansengelijkheid en het includeren van mensen met een beperking. Dat is onze drijvende kracht." Ook vanuit onderzoeks- en onderwijsperspectief is het project wat hen betreft geslaagd. Ben: "We tonen aan dat we elkaar nodig hebben om ingewikkelde vraagstukken op te pakken. Bovendien leiden we op deze manier steeds meer professionals op die weten hoe belangrijk het is om interdisciplinair samen te werken."

En de opdrachtgevers, wat vinden die van de vorderingen? Els van der Ploeg van het Zelfregiecentrum Nijmegen: "Sowieso is het inspirerend om studenten van verschillende disciplines aan het werk te zien, hier bij het centrum. Bij een sessie met ervaringsdeskundigen plakten ze zelfs de vloer af, om een indruk te krijgen van de oppervlakte van een toilet en het gebrek aan manoeuvreerruimte. Liefst hebben we natuurlijk dat er zo snel mogelijk een pasklare oplossing komt. Zeker als je je bedenkt dat er in 50 jaar nauwelijks iets is veranderd. Maar we hebben geduld. Als het ons samen lukt om creatief te zijn, lef te tonen, sponsoren te werven en evenementenorganisaties van naam aan te trekken, dan moet er binnen 2 jaar een vernieuwend rolstoeltoilet kunnen staan. Ik heb er alle vertrouwen in."

Het project Festivaltoilet is onderdeel van het Sociaal - Fair Health-thema Toegankelijke informatie en voorzieningen. Wil je bijdragen aan het ontwikkelen van het prototype? Of wil je het project anderszins ondersteunen? Neem dan contact op met Ton Satink (ton.satink@han.nl) of Ben Cox (b.cox@han.nl).