In de energietransitie zijn professionals nooit uitgeleerd

1 op de 3 werknemers beschikt naar eigen zeggen over meer vaardigheden dan hij in zijn werk gebruikt, blijkt uit arbeidsmarktonderzoek van Jos Sanders en zijn collega’s bij TNO. Het kan bij arbeidstekorten dus lonen om scherper in beeld te krijgen wat mensen kunnen en weten, volgens Jos. “En of je dat in je organisatie of regio optimaal aanwendt.”

Jos houdt zich als lector Human Capital Innovaties aan de HAN en onderzoeker bij TNO veel bezig met wat hij de ‘skillsgerichte arbeidsmarkt’ noemt. “Want je kunt met 1 skillset vaak meer dan 1 beroep uitvoeren.” Andersom kunnen veel mensen meer dan wat ze in hun opleiding hebben geleerd. “Zo zijn er mensen die hun eigen huis bouwen en daar veel van leren, maar dat zien we nergens terug op diploma’s of cv’s.”

Voor zo’n skillsgerichte arbeidsmarkt is een transitie in leren en ontwikkelen nodig. “We zijn gewend vrij lineair te denken,” zegt Jos. Oftewel, je doet eerst een opleiding en daarna start je werkende leven. Dat idee werkte vroeger prima, maar past niet meer bij de hoogdynamische wereld van nu. Beroepsonderwijs moet mensen beter voorbereiden op een toekomst waarin hun beroep voortdurend verandert. Daar hoort ook een leven lang leren bij, bijvoorbeeld via korte opfriscursussen.

Neem het ROVC, een centrum voor technische opleidingen in Ede. “In 4 dagen leer je hier precies wat je nodig hebt om een warmtepomp te installeren of onderhouden,” vertelt business developer Alfred Schut vanuit een practicumruimte vol warmtepompen in allerlei soorten en maten. Die ultrakorte trainingen zijn zowel interessant voor nieuwe arbeidskrachten als oudgedienden die hun kennis willen bijspijkeren. Ook kan het een onderdeel zijn binnen een langdurig opleidingstraject.

Maar het begint met interesse aanwakkeren, zodat genoeg jongeren zulke opleidingen kiezen. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen, wat Erik Linthorst betreft. Hij is algemeen directeur bij Linthorst Techniek en Linthorst Energy. Gesprekken over de energietransitie aan de keukentafel, erover horen op school: dat kan zaadjes planten. Vervolgens moeten er plekken zijn waar kinderen er meer over kunnen leren. “In Apeldoorn heb je bijvoorbeeld het New Tech Park, waar allerlei mensen in aanraking komen met techniek.” Een basisschoolleerling kan daar een middagje langskomen, en later terugkomen voor stage of vakantiewerk. 

Zij-instromers zijn ook een belangrijke doelgroep om het arbeidstekort op te lossen, Erik heeft bijvoorbeeld al een cameraman en een fysiotherapeut laten omscholen. Samenwerkingsverbanden als SEECE kunnen volgens Jos helpen om meer mensen op dit spoor te brengen.

Ben je benieuwd naar het hele gesprek tussen Erik Linthorst en Jos Sanders? Luister nu naar de podcast via Spotify, Apple Podcasts of een andere podcast-app.