Arbeidstoeleiding vrouwelijke statushouders

Hoera, je echtgenoot heeft na een intensief begeleidingstraject een baan gevonden! Mooi nieuws natuurlijk. Maar voor veel vrouwelijke statushouders is dat het moment dat zijzelf uit beeld verdwijnen, omdat de gezinsuitkering stopt. Met als gevolg dat ze sociaal en economisch kwetsbaar zijn en minder makkelijk integreren in de Nederlandse samenleving. Waardig en passend werk is de oplossing. Maar hoe help je deze vrouwen aan een baan als bijvoorbeeld culturele opvattingen over buitenshuis werken in de weg zitten?

Suzanne van Hees (onderzoeker bij lectoraat Arbeidsdeskundigheid en lectoraat Arbeid en Gezondheid) en haar team gingen het na in Participatie met Perspectieven. Dit is een gezamenlijk RAAK-project van de HAN, Hogeschool Utrecht en Windesheim, gesubsidieerd door SIA. De hogescholen ontwikkelden in lerende netwerken met gemeenten, praktijkpartners en ervaringsdeskundige co-onderzoekers een passende aanpak. Suzanne: "In de kern komt die aanpak neer op identiteitswerk. Met aandacht voor wie de vrouw is, wat zij kan, en wat zij wil zijn."

Samen werkten ze op basis van die identiteitsgedachte 4 praktijkvragen uit. Vragen die je jezelf als professional in het sociaal domein kunt stellen om vrouwelijke statushouders met succes vooruit te helpen:

1. Wie heb ik voor me?
2. Wat heeft deze vrouw nodig?
3. Hoe maken we een duurzame match?
4. Wat vraagt dit van mij als professional?

Suzanne: "Ze vormen het hart van de aanpak en zorgen ervoor dat je goed aansluit bij vrouwspecifieke thema's."

Om een voorbeeld te noemen van zo'n vrouwspecifiek thema: vrouwelijke statushouders hebben vaak meer dan hun mannen de verantwoordelijkheid voor het gezin en huishouden thuis. "Dat brengt praktische vraagstukken met zich mee", legt Suzanne uit. "Als professional moet je daar oog voor hebben." Ook eventuele taalbarrières verdienen meer aandacht. "Vrouwen komen vaker dan mannen in een 'talige' werkomgeving terecht, zoals het onderwijs of de zorg. Het is belangrijk ze daarop voor te bereiden."

Verder is het relevant om vrouwelijke statushouders naar hun kwaliteiten en capaciteiten te vragen. "Liever dan naar diploma's en werkervaring. Veel vrouwen hebben in hun land van herkomst geen opleiding of baan gehad. Dan is het slim om te bespreken hoe een dag in hun leven eruitzag. Wat vonden ze in hun thuisland leuk om te doen? En wat zegt dat over waar ze goed in zijn?"

De aanpak vraagt van professionals ook dat ze hun eigen rol goed onderzoeken. "Inderdaad, je moet bereid zijn om te reflecteren op je eigen overtuigingen, drijfveren en manier van werken. Wat is je houding ten opzichte van deze doelgroep? Hoe open en ontvankelijk ben je? Maar ook: hoe creatief ben je? Welke andere vormen van gespreksvoering kun je bijvoorbeeld bedenken dan een een-op-eengesprek in een spreekkamer? Daar doen we overigens een aantal suggesties voor in onze handreiking. Met voorbeelden die de professionals zelf hebben aangedragen."

Want de professionals dóen het vaak al goed, benadrukt Suzanne. "Gewoon op gevoel of op basis van ervaring. Maar ze staan om een evidencebased aanpak te springen. Iets wat voor consistentie zorgt in hun werkwijze. Wat over te dragen is op nieuwe collega's. En waarover ze in gesprek kunnen met hun leidinggevende. Zo van: kijk, op basis van onderzoek blijkt dat dit werkt!'" Daarom is dit onderzoek ook zo waardevol, vindt Suzanne. "Het laat zien hoe je op een weldoordachte manier samen met de vrouwen een goede basis legt voor hun werkidentiteit."

Makkelijk was het niet, om met zoveel partijen ervaringen uit de praktijk op te halen, te analyseren en te vertalen naar een handreiking. "Het was puzzelen om de perspectieven van de verschillende hogescholen, praktijkpartners en ervaringsdeskundigen uit 3 regio's bij elkaar te brengen. Wat dat betreft was het fijn dat studenten een actieve bijdrage hebben geleverd aan het onderzoek. Ze zorgden voor een stukje verdieping, door bij partnerorganisaties als werkbedrijven in gesprek te gaan met jobcoaches, accountmanagers en consulenten. Mede daardoor ligt er nu een praktisch hulpmiddel waarmee professionals hun handelingsbekwaamheid kunnen vergroten. Al pikken ze er maar een paar dingen uit, dan is onze missie als projectgroep al geslaagd."

Ben je benieuwd naar de handreiking Hoe begeleid je vrouwelijke statushouders naar werk? Je kunt 'm downloaden via de projectpagina Participatie met Perspectieven.

Op de projectpagina staan alle partners en onderzoekers vermeld die betrokken waren bij dit RAAK-publiek-project. Het project is medegefinancierd is door Regieorgaan SIA (onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek: NWO).