‘Wat als rugklachten het gevolg zijn van schulden?’

“Armoedeproblemen ontstaan niet bij de mensen die ermee te dealen hebben, maar worden van hogerhand veroorzaakt. Mensen raken bijvoorbeeld in de knel door wetten en beleid die op papier degelijk lijken, maar in de praktijk verkeerd uitpakken. Als professional, in welke sector dan ook, moet je daar zicht op krijgen. Leren begrijpen hoe het systeem werkt en hoe het mensen kan benadelen. En hoe sociaaleconomische problemen kunnen doorwerken op iemands gezondheid.” Het mag duidelijk zijn: Florence van Wijk is Fair Health-studentambassadeur in hart en nieren.

In de Week tegen Armoede bezocht Florence een college over wet- en regelgeving in de zorg. Daar sprak ook een ervaringsdeskundige. “Hij vertelde dat het heel duur is om arm te zijn. In eerste instantie klinkt dat misschien vreemd. Maar zijn uitleg was heel helder: ‘Als ik mijn tandartsrekening niet kan betalen, krijg ik een boete. Die ik natuurlijk ook niet kan betalen, waardoor ik nóg een boete krijg.’”
 
“Het is zo krom dat mondzorg niet in het basispakket zit. Wie weinig geld heeft, vermijdt al gauw een bezoek aan de tandarts. Wat óók sociale consequenties heeft. De ervaringsdeskundige durfde op een gegeven moment niet meer te lachen en vermeed contact met anderen. Erg toch? En als je hierover verder denkt: hoe moet iemand die geen praatje meer durft te maken bijvoorbeeld een sollicitatiegesprek voeren, een baan vinden en een beter inkomen krijgen?”

Het verhaal van de ervaringsdeskundige brengt Florence bij de Academische Kliniek voor Mondzorg in Arnhem. “Hun initiatief om mondzorg toegankelijk te maken voor mensen met een lage sociaaleconomische positie vind ik zó goed. Hoe mooi zou het zijn om op de campus ook zo’n plek te creëren voor de andere opleidingen van de Academie Paramedische Studies – fysiotherapie, ergotherapie, logopedie en voeding & diëtetiek? Waar HAN-studenten en -docenten laagdrempelig zorg verlenen aan mensen die deze zorg anders misschien mijden. En waar studenten superveel kunnen leren – over de technische én sociale aspecten van het vak. Ik wil heel graag met mensen in contact komen die ideeën hebben over hoe we dit mogelijk kunnen maken.”

Of je nu in de zorg of bij een bank gaat werken, straks in de rechtbank staat of voor de klas. Elke professional krijgt vroeg of laat te maken met de realiteit van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Met patiënten die de zorg die zij nodig hebben niet kunnen betalen. Met klanten die door schulden in de problemen raken. Met leerlingen die een taalachterstand hebben omdat hun ouders moeite hebben met lezen of schrijven.

“Als fysiotherapeut krijg ik straks misschien iemand op consult met aanhoudende rugklachten. Die kan ik dan behandelen als medisch probleem, maar wat als ze het gevolg zijn van chronische stress door armoede en schulden? Wat is dan de beste zorg? Om ons werk goed te kunnen doen, moeten we óók leren om deze problematiek te herkennen en om het gesprek daarover aan te gaan. Daar mag wat mij betreft in elke opleiding nog veel meer aandacht naar uitgaan.”

Als studentambassadeur ontwikkelde Florence een workshop voor medestudenten over laaggeletterdheid, met een hoofdrol voor de VR-simulatie van de leergemeenschap Laaggeletterdheid. “Ik heb de workshop zo samengesteld dat iedereen er gemakkelijk gebruik van kan maken. Docenten kunnen ‘m zo opnemen in hun onderwijs. Laat het weten als je interesse hebt, ik deel ‘m graag!”
 
Het Kansen Keren-spel vindt ze ook een goede manier om wijzer te worden over sociaaleconomische gezondheidsverschillen en kansen(on)gelijkheid. “Soms hebben mensen een zetje nodig om het te gaan spelen, heb ik gemerkt. Daarom hebben een docent en ik het laatst in de les een keer op tafel gezet en gezegd: ‘Kom, we gaan het gewoon doen.’ Het is heel interessant. Kansen Keren zet je aan het denken over je eigen achtergrond en je positie in de samenleving. En hoe die je perspectief kleuren. Door daarover ideeën en ervaringen uit te wisselen met de andere spelers, begrijp je beter waarom andere mensen soms anders denken en anders doen.”

Om die reden spreekt ook de onderwijseenheid Praktijkinnovatie Zorg en Welzijn (PZW) Florence aan. Daarin werken studenten van tien verschillende opleidingen van drie academies samen aan een zorg- en welzijnsvraagstuk. “Laatst hielden we met de themateams van Fair Health een bijeenkomst voor PZW-studenten. Zij kwamen langs met vragen als ‘Hoe kom ik voor mijn onderzoek in contact met mensen die in armoede leven?’ en ‘Hoe voer ik met respect een gesprek over hun sociaaleconomische positie en problemen?’ Ik was er voornamelijk bij om te luisteren. Om te horen waar studenten mee bezig zijn of moeite mee hebben. Dat kan ik dan weer aankaarten bij docenten: ‘Goed om hier nog wat meer aandacht aan te besteden in het onderwijs. Dit is wat studenten willen weten.’”

 Meer weten over de studentambassadeurs? Neem contact op met Fair Health (fairhealth@han.nl) of met de studentambassadeurs (Studentambassadeurs-fairhealth@han.nl).