Zelfscan helpt langdurig verzuim vóór te zijn
Ken je de handreiking Blijven werken met psychische klachten? Die is uitgebreid met een zelfscan voor leidinggevenden, zodat ze weten wat ze moeten doen als medewerkers bijna uitvallen. De scan is speciaal ontwikkeld voor een HAN-academie met een hoog verzuim, maar is te vertalen naar elke praktijk.
Stelling: 'Ik voel mij samen met de medewerker verantwoordelijk bij dreigend verzuim'. Of: 'Ik bereid signalerende gesprekken met mijn medewerkers voor'. Het zijn een paar voorbeelden van een reeks van ongeveer 40 stellingen uit de zelfscan voor leidinggevenden. "Een kwartiertje, meer kost het je niet om de scan te doorlopen en je bewust te worden van jouw rol als leidinggevende bij het signaleren en bespreken van lichte psychische klachten."
In cocreatie met leidinggevenden
Aan het woord is Anne van Boxtel, studente Toegepaste psychologie (in augustus afgestudeerd). In opdracht van het Fair Health-thema Inclusief werk en onderwijs ontwikkelde ze voor haar afstudeeronderzoek de zelfscan voor leidinggevenden. Dat deed ze in cocreatie met leidinggevenden van een HAN-academie waar medewerkers zich meer dan gemiddeld ziek melden. Ook ervaringsdeskundigen, een HR-caseadviseur, een verzuimbegeleider en de bedrijfsarts van de HAN schoven aan bij de ontwerpsessies.
Handelingsverlegenheid
"Je vraagt je misschien af waarom de scan op leidinggevenden is gericht en niet op de medewerkers zelf, of op HR-adviseurs?", zegt Anne. "Uit eerder onderzoek weten we dat leidinggevenden een belangrijke rol spelen bij het terugdringen van psychisch verzuim. Zij zijn vaak het eerste aanspreekpunt van de medewerker. We weten óók dat bijna 40% van de leidinggevenden handelingsverlegenheid ervaart; ze weten niet goed wat ze kunnen doen om een medewerker met psychische klachten te helpen."
Compacte tool
"In principe kunnen ze veel informatie vinden in de handreiking Blijven werken met psychische klachten", gaat Anne verder. "Maar in gesprek met leidinggevenden van de HAN werd duidelijk dat ze behoefte hadden aan een compacte tool. Iets wat snel inzicht geeft. Zo kwamen we op het idee van de zelfscan."
Uit eerder onderzoek weten we dat leidinggevenden een belangrijke rol spelen bij het terugdringen van psychisch verzuim. Zij zijn vaak het eerste aanspreekpunt van de medewerker.
Reflecteren en kennis opdoen
De zelfscan helpt de leidinggevenden te reflecteren op hun competenties, houding en gedrag. Anne: "Herkennen ze bij hun medewerkers de signalen van psychische klachten? Weten ze een geschikt moment te vinden om erover te praten? En lukt het om samen met de medewerker te kijken of het werk tijdelijk aangepast kan worden, om verder verzuim te voorkomen? Zo brengen de leidinggevenden voor zichzelf in beeld waar ze goed in zijn en waar nog kansen liggen. Elk setje stellingen wordt voorafgegaan door een aantal adviezen en richtlijnen uit de handreiking. Op die manier doen leidinggevenden tijdens de zelfscan evengoed veel kennis op."
Mooie aanvulling
Volgens Annes begeleider, onderzoeker Bouwine Carlier van het lectoraat Arbeidsdeskundigheid en themacoördinator Inclusief onderwijs en werk, is de zelfscan een mooie aanvulling op de handreiking Blijven werken met psychische klachten. Bouwine: "Zie het als een van de vele tools die je als organisatie kunt gebruiken om medewerkers met milde psychische klachten aan het werk te houden. Zo'n zelfscan laat op teamniveau zien wat de aandachtspunten zijn voor leidinggevenden. En waar ze actie op kunnen ondernemen als ze merken dat medewerkers niet in balans zijn en zich regelmatig ziek melden."
Vicieuze cirkel
"In het kader van Inclusief onderwijs en werk – een thema van Sociaal Fair Health – is dit een belangrijke topic", benadrukt Bouwine. "Ons doel is barrières weg te nemen, zodat iedereen volwaardig mee kan doen in onderwijs en werk. Ook als je gezondheidsproblemen of beperkingen hebt. Daarnaast willen we voorkomen dat mensen uitvallen. Als je psychische klachten hebt en je blijft maar doorgaan, dan loop je het risico voor langere tijd uit te vallen. Voor je het weet, beland je in een vicieuze cirkel van minder of geen werk, minder inkomen, meer stress als gevolg van financiële problemen en méér gezondheidsklachten."
Practice what you preach
Nu loopt het bij de HAN niet zo'n vaart met de medewerkers. Bouwine: "Onderwijsprofessionals beschikken in de regel over voldoende gezondheidsvaardigheden. Ook hebben ze meestal een goed vangnet om duurzaam aan het werk te blijven. Los nog van wat hun leidinggevenden voor hen kunnen betekenen. Toch leek het ons als voorstander van inclusief werkgeverschap goed in onze eigen praktijk zo'n zelfscan voor leidinggevenden te ontwikkelen. Zodat we weten waar we het over hebben als we de tool onder de aandacht brengen bij onze partners in het werkveld. Je kunt de scan namelijk in elke organisatie toepassen. Al moet je 'm wel aanpassen. Maar daar helpen we je als HAN graag bij!"
Geïnteresseerd in de zelfscan? Neem contact op met Bouwine Carlier: bouwine.carlier@han.nl. Wil je de handreiking Blijven werken met psychische klachten invoeren in je organisatie? Speciaal voor arbo- en HRM-professionals is er de cursus Psychisch verzuim voorkomen. Neem voor meer informatie contact op met Etty Wielenga: management.organisatie@han.nl. Of meld je direct aan.
