“Zonder praktijk geen hbo”

"Het praktijkleren beslaat minimaal 25% van de voltijdsopleiding Pedagogiek. Veel leren gebeurt in de praktijk, zonder praktijk geen hbo", vertelt Wybren Grooteboer, praktijkcoördinator van de opleiding Pedagogiek. "In het 1e jaar lopen studenten 1 dag in de week stage. In het 2e jaar zijn dat 2 dagen en in het 3e jaar 1100 uur, dus ongeveer 4 dagen per week. In het 4e jaar doen ze praktijkonderzoek, Praktijkinnovatie Zorg en Welzijn (PZW). Ook doen studenten projecten in hubs, labs en werkplaatsen."

"Onze studenten zijn praktisch ingesteld en willen graag iets betekenen voor de cliënten in de praktijk, ofwel de kinderen, ouders, opvoeders en andere betrokkenen bij de opvoeding van een kind." Wybren ziet dat het werkveld blij is met de studenten. "Onze studenten zijn goed theoretisch onderlegd en hebben een visie op pedagogisch handelen. Studenten blijven vaak verbonden aan hun praktijkorganisatie."

Binnen de opleiding Pedagogiek is er extra aandacht voor de omgeving van het kind (systemisch handelen) en de samenwerkingsrelatie. Een positieve samenwerkingsrelatie is namelijk een voorspeller van een positief eindresultaat, blijkt uit theorie en praktijk. Dit komt ook tot uiting in de werkrelatie tussen student en praktijkbegeleider.

"Het is vleiend als studenten tijdens hun stage al een contract aangeboden krijgen. Maar als je lerende heb je andere verantwoordelijkheden dan wanneer je werkt volgens een regulier contract. Als stagiaire kan je je even terugtrekken vanuit het proces en even afstand nemen, maar wat als je het verzoek krijgt om een dienst te draaien omdat er iemand ziek is? Wat betekent dat dan voor mijn rol als stagiair? Leren en werken zijn echt 2 verschillende dingen," vertelt Wybren. Het contact met de praktijkorganisatie is zeer belangrijk. "De logica van school en de logica van de werkplek zijn 2 verschillende werelden en we proberen elkaar beter te begrijpen. Het is belangrijk om in gesprek te blijven en samen betekenis te geven aan bijvoorbeeld boventalligheid en wat daarin voor ons beiden werkbaar en effectief is."

Dat begint al bij de screening aan de voorkant, gedaan door het Praktijkbureau van de opleiding. "Zij staan direct in contact met studenten en denken mee over oplossingen. Er zijn criteria waaraan een organisatie moet voldoen, zodat de student aan de leeruitkomsten kan werken. Daarnaast is het belangrijk dat de student mag filmen op de locatie voor de eindtoets en wat de opleidingsachtergrond is van de praktijkbegeleider. Het advies dat de studenten krijgen van de professional moet natuurlijk wel waarde hebben. We houden contact met deze praktijkbegeleider," legt hij uit. De screening is belangrijk, omdat er telkens nieuwe organisaties bijkomen of veranderen. "Het pedagogisch werkveld is continu in beweging."

"Wij willen zoveel mogelijk informatie hebben over hoe een student zich ontwikkelt. Goede praktijkbegeleiding kost tijd en die tijd is er niet altijd, budgetten en uren staan onder druk. Daar hebben we goede gesprekken over. We hebben al vanaf het startgesprek specifiek aandacht voor de werkrelatie tussen studenten en praktijkbegeleiders. Dat je het samen doet met de student, samen contacten legt en knelpunten bespreekbaar maakt."

Daarom is het praktijkleren door de hele opleiding verweven. Niet alleen de medewerkers van het Praktijkbureau zijn er dagelijks mee bezig, ook de docenten. Daarnaast is er een werkveldadviesraad van Social Work en Pedagogiek samen, waar ze op hoofdlijnen algemene zaken rondom praktijkondersteuning bespreken, zoals bijvoorbeeld werkdruk in relatie tot begeleiding. "We hebben elkaar nodig, dus kijken altijd hoe we elkaar blijven vinden. Dat is een kracht van onze opleiding, we luisteren goed naar de behoeften van de praktijk. En zij luisteren ook naar ons en leren van de school. Dat is een mooie samenwerking."

Naast opdrachten, voeren de studenten in het 3e jaar ook de toetsen in de praktijk uit. Wybren: "De praktijk zelf vindt het ook mooie toetsen. Zo is er de toets ‘kritische kijk op jouw praktijk’. Daarin kijken studenten naar wat er gebeurt op de werkvloer." De student beschrijft bijvoorbeeld hoe medewerkers op hun praktijkplek samenwerkingsrelaties aangaan, hoe ze kinderen, jongeren, opvoeders en hun netwerk ondersteunen en bijdragen aan participatie, inclusie en een positief pedagogisch klimaat. Dit vergelijken ze met de literatuur en verder in het jaar gaan ze aan de slag met de gevonden aandachtspunten. "Ze geven de organisatie ook wat terug en dat wordt gewaardeerd."

Dat blijkt ook uit de eindtoets. "Studenten filmen dan hun pedagogisch handelen en bespreken wat ze zagen bij een cliënt en hoe dit zich verhoudt tot bijvoorbeeld het behandelplan. Dan zie je dat de theorie goed aansluit bij de praktijk. Studenten leren je kijken van een afstand, met verschillende perspectieven. Mede daarom is leren in de praktijk zo belangrijk. Dat leer je niet uit een boek."