Naar school reizen met een fysieke beperking: overwinnen van obstakels

Jort, Sara, Luc en Thomas, tweedejaars Bedrijfskunde-studenten aan de HAN, onderzochten de last mile, het laatste stuk van de reis naar de onderwijsinstelling. Dit is veelal de route vanaf het bus- of treinstation naar de onderwijsinstelling. De studenten interviewden belanghebbenden en ervaringsdeskundigen. Daarnaast liepen ze mee met studenten met een fysieke beperking én ervaarden ze zelf hoe het is om in een rolstoel naar school te gaan. Ze namen onderwijsinstellingen in (de omgeving van) Arnhem onder de loep: Yuverta, Hogeschool van Hall Larenstijn, RijnIJssel en Artez. Het onderzoek werd uitgevoerd onder begeleiding van HAN-docenten Hans Okkerman en Annemieke Tukker. In een eerder project werd de bereikbaarheid van HAN-campus al onderzocht.

De studenten interviewden ook een student van Artez over haar ervaringen. De bereikbaarheid van de instelling is niet optimaal. De weg naar het station is heuvelop en erg zwaar voor mensen met een fysieke beperking. Het hoofdgebouw is slecht toegankelijk, zo zijn er bij de ingang alleen trappen. De student vertelde dat ze elke ochtend een conciërge moet bellen om haar de trap af te helpen. Jort: “Ze gaf tijdens het interview aan dat er voor de Open Dag van Artez opeens wel een plankje voor rolstoelen bij de hoofdingang was gelegd. Maar de dag daarna was dat plankje weer weggehaald.” Een ander obstakel is dat het gebouw van Artez een rijksmonument is dat niet zomaar aangepast mag worden.

De studenten legden zelf ook een aantal routes af in een rolstoel. Thomas vertelt wat hem het meest heeft verrast: “Ik verwachtte vooraf dat de meeste knelpunten in de hoogte zouden zitten, bijvoorbeeld bij hoge stoepranden. Maar het bleek dat de meeste knelpunten juist in de breedte zitten. En de student die ons meenam op zijn schoolroute, had niet eens een echt brede rolstoel.” Jort noemt ook de hoeveelheid aan knelpunten. “Als je zelf in een rolstoel zit, merk je opeens hoeveel knelpunten er in een klein stukje kunnen zitten.” Een van de routes liep van het hoofdgebouw van Artez naar het conservatorium, met veel hoogteverschil. Jort: “Die route legden wij ook zelf af een rolstoel. Dat was echt heel lastig, we kwamen obstakel na obstakel tegen. Het voetpad was erg smal, het loopt allemaal schuin af, er stonden dingen in de weg, zoals fietsen.”

De studenten interviewden ook verschillende belanghebbenden, zoals buschauffeurs, beleidsadviseurs van gemeenten, medewerkers van onderwijsinstellingen én ervaringsdeskundigen. Ze vroegen hen hoe zij de situatie voor mensen met een beperking verbeteren, en wat er beter kan. Wat blijkt? De organisaties voldoen aan de wettelijke regels, maar nemen weinig extra maatregelen om mensen met fysieke beperkingen tegemoet te komen.

Een mobiliteitsontwikkelaar van de NS vertelde over de aanpassingen die de NS heeft doorgevoerd voor mensen met een fysieke beperking. Dit zijn onder andere meer liften en roltrappen, duidelijke perronwijzers, informatiebalies en een gelijkvloerse instap bij alle sprinters. Jort: “Een aanbeveling die wij voor de NS hebben is om ook de instap bij de intercity’s gelijkvloers te maken. Dit is een makkelijk door te voeren aanpassing, waarmee je veel winst behaalt. En totdat dit is doorgevoerd raden wij de NS aan in elke intercity plankjes toe te voegen waarmee mensen met een fysieke beperking de trein in kunnen.”

Een andere aanbeveling uit het onderzoek is het uitgebreider inzetten van de Fixi-app. Deze app wordt ingezet door de gemeente Arnhem. Met de Fixi-app kunnen mensen problemen in de openbare ruimte melden, zoals scheve tegels of verkeersonveilige situaties. Met deze app kunnen mensen met een fysieke beperking ook knelpunten melden. De studenten stellen voor om de app uit te breiden met nieuwe functies: een routeplanner voor toegankelijke en veilige routes voor mensen met een fysieke beperking en een chatfunctie, zodat gebruikers snel contact kunnen opnemen.

De studenten vinden het belangrijk om met dit onderzoek een bijdrage te leveren aan de verbetering van de reis van mensen met een fysieke beperking. Luc: “Wij vinden dat het OV en de ruimtelijke voorzieningen toegankelijk moeten zijn voor iedereen. Iedereen moet comfortabel naar school kunnen gaan.” Sara vult aan: “Mensen met een fysieke beperkingen kunnen niet spontaan op pad gaan, zij moeten alles van te voren plannen en aanvragen. En soms worden ze dan niet eens meegenomen in de bus.”

Hoe kijken de studenten terug op hun project? Jort: “Ik vond de combinatie van theorie en praktijk heel waardevol. Eerst verzamelden we kennis van verschillende organisaties en belanghebbenden, daarna gingen we er zelf op uit. Als je zelf in een rolstoel zit, zie je gelijk waar de problemen liggen. En ook hoe zwaar het is op sommige stukken. Daar heb ik veel van geleerd.” Luc vult aan: “Ik snap nu waarom dit onderzoek zo belangrijk is. De meeste dingen zie je over het hoofd als je niet in een rolstoel zit.”