Met een robot leren over diabetes

Hoe kunnen kinderen zelfstandig omgaan met diabetes? Docent-onderzoeker Rifca Rijgersberg-Peters promoveerde op dit unieke onderzoek naar zelfmanagementvaardigheden. Met hulp van zorgprofessionals, wettelijke verzorgers en een Socially Interactive Agent (SIA) trainen zij praktische handelingen.
Wat is een SIA?
Een SIA is een agent die virtueel of fysiek autonoom communiceert met mensen. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een robot die zowel in fysieke als in virtuele vorm (via een avatar) kinderen helpt bij het zelfregulerend leren op het gebied van diabetes.
Kan een robot ‘warm’ en ‘competent’ overkomen?
De perceptiestudies vonden plaats op een basisschool en een herfstkamp voor kinderen met diabetes Type 1. In het eerste onderzoek begeleidde een robot kinderen bij een fysiek experiment. Ze lieten rollers van een helling rollen om zwaartekracht en wrijving te ontdekken. De robot begeleidde hen hierbij met verschillende variaties van non-verbale expressie. We testten verschillende non-verbale expressies, maar de interactiestijl had geen meetbaar effect op de leeropbrengst.
Onderzoeker Rifca: “Kinderen konden de proefjes vooraf al goed voorspellen, waardoor het leereffect beperkt was. Opvallend genoeg gaven ze weinig aandacht aan de robot; ze waren vooral bezig met het spel. Wel zagen we dat kinderen korter experimenteerden zodra de robot verdween.”
Wat opviel was dat de robot op school warmer en competenter werd ervaren dan op kamp. Een mogelijke verklaring is dat de mindset op school anders is dan op kamp.
Personaliseren van de leerdoelen
Het tweede deel van het onderzoek richtte zich op gepersonaliseerd leren. Rifca had vragen als: “Hoe weet je wat een kind te leren heeft? Hoe kan een kind samen met zijn ouders, verpleegkundige en een robot keuzes maken? Hoe kan je ervoor zorgen dat een kind hulp krijgt bij dingen die belangrijk zijn en die het graag wil doen, zoals sporten en logeren? Het is belangrijk dat dit goed gaat, ouders willen weten hoe kun kind ervoor staat, wat het zélf kan. Diabetes type 1 kan acuut levensgevaarlijk zijn. Maar leerdoelen kunnen ook ondersteunend zijn aan de motivatie van het kind, mits goed gekozen”.
Leren op maat met een interactieve app
Voor het beheren van leerdoelen is een interactieve applicatie ontwikkeld, gebaseerd op skill-trees uit game-ontwerp. Hiermee kunnen kinderen op een persoonlijke en gestructureerde manier hun voortgang volgen. In een eigen in-app dashboard kiezen ze activiteiten die passen bij hun leerdoelen. Deze interfaces zijn samen met de kinderen, hun ouders en professionals in de gezondheidszorg geëvalueerd.

Vermenselijken van de robot
Rifca vertelt: “Aan de leerdoelen zijn taken gekoppeld, dat kunnen ook fysieke dingen zijn die kinderen samen met hun ouders doen, maar ook activiteiten met de robot zoals spelletjes en video’s. Samen met de verpleegkundige wordt de voortgang bekeken. De beloning voor de kinderen is dat zij weer mee kunnen doen met vriendjes en vriendinnetjes in dagelijkse dingen die ze graag willen, zoals naar slaapfeestjes gaan, paardrijden of voetbal.”
Ze vervolgt: “Wat ik ook mooi vond om te zien was hoe kinderen reageren op technologie. Wat betekent technologie voor ze en hoe ontdekken ze dit? Ook vermenselijken de kinderen de robot. Als ik met een robot in mijn armen kwam aanlopen riepen kinderen: stil, hij slaapt.”
Drijfveer om te promoveren
Rifca geeft aan dat haar motivatie om (promotie)onderzoek te doen groot was, ze is erg leergierig en nieuwsgierig. Bij haar afstudeeronderzoek voor haar master ervaarde ze dat een half jaar onderzoek doen erg kort is. Ze wilde graag meer tijd om dieper op de materie in te gaan. Vandaar haar promotie. “Ik vond het leuk om onderzoek te doen. 4 jaar onderzoek doen leek me vet. Maar ik merkte dat hoe dieper ik op de materie inging, hoe meer vragen het opriep. Dus ook 4 jaar is uiteindelijk niet genoeg om alle vragen die ik heb te beantwoorden”.
Media Design
Bij het Lectoraat Media Design zet Rifca haar kwaliteiten in bij de ontwikkeling van de nieuwe Master Accessibility and Inclusive Design.
Nieuwe toepassingen werken alleen goed als de menselijke maat centraal staat tijdens het ontwerpen. In het Lectoraat Media Design werken we aan een digitale wereld voor en met eindgebruikers. Hoe maken we nieuwe toepassingen die begrijpelijk, prettig en betekenisvol zijn? Dit staat in ons onderzoek centraal.
