Design thinking legt basis voor beweegprogramma kinderen

Het is een béétje wennen voor hem, in een living lab onderzoek doen volgens de methodiek design thinking. “Ons Expertiseteam Health Promotion & Performance heeft weliswaar ruime ervaring met kwalitatief onderzoek,” vertelt Pijke den Ambtsman, “het is toch echt iets anders om – zoals nu in Oss – met alle belanghebbenden om de tafel te zitten. We proberen samen de problematiek te fileren en in co-creatie oplossingen te bedenken. Een nieuwe aanpak binnen de Academie Sport- en Bewegingsstudies.”

Pijke maakt deel uit van een team waarbij behalve HAN-onderzoekers en studenten ook het Sport Expertise Centrum van Oss, Talentencampus Oss, mbo-opleiding Sport en Gezondheid, gemeente Oss en Fontys Hogescholen betrokken zijn. “In eerste instantie hebben we ons samen gebogen over de vraag: hoe krijgen we 20.000 inactieve bewoners in Oss in beweging?”, vertelt Pijke. “Dat is nogal een brede scope. Wij hebben de vraag toegespitst op kinderen van 6-12 jaar, in het bijzonder kinderen uit de Ruwaard en Schadewijk. Dit zijn twee Osse wijken waar relatief veel mensen met een laag sociaal-economische status wonen. Het gemiddelde beweeggedrag ligt er zwaar onder het landelijk gemiddelde.”

Door de wijk in te gaan en te praten met kinderen, ouders en leerkrachten, stelt het living lab de kaders op voor mogelijke oplossingen. Pijke: “We hebben bijvoorbeeld gezien dat het stimulerend werkt om kinderen die goed zijn in een bepaalde sport een podium te geven. Hoe we daarachter kwamen? De gymleraar van een buurtschool wees ons op een jongetje dat erg goed was in free runnen. We vroegen hem zijn skills te demonstreren. Dat bleek heel inspirerend te zijn. Voor zijn klasgenoten, maar ook voor ons.”

“Daarnaast kijkt het living lab goed naar wat de jeugd ‘beweegt’. Neem nou TikTok. Hoe komt het dat kinderen zich uitgedaagd voelen om voor de camera een dansje te doen? Of denk aan gaming. Wat is het waardoor kinderen urenlang hetzelfde spelletje spelen op hun telefoon? Door goed uit te vragen, om ons heen te kijken en literatuuronderzoek te doen, wordt duidelijk wat we in onze oplossingen moeten meenemen. Het zit er dik in dat we elementen uit gamification gaan toepassen of met digitale beloningssystemen gaan werken. Omdat dát is wat kinderen aanspreekt.”

Wat Pijke en het living lab-team in ieder geval niet willen doen, is heel hard roepen dat ‘bewegen belangrijk is’. “Dan krijg je de doelgroep niet mee”, zegt Pijke stellig. “Precies”, vult Richard van Ommen aan, directeur van Talentencampus Oss. “We moeten voorkomen dat we ons opstellen als ontwikkelwerkers en onze ideeën over gezond leven en goed bewegen opleggen aan anderen. Het is de kunst om aan te sluiten bij de wensen en behoeften van de doelgroep en de sociale context van wijken als deze. De opzet van het living lab helpt ons daarbij.”

Inmiddels is het living lab zo ver om een eerste oplossingsrichting te lanceren. “We denken aan een beweegkaravaan: een mobiele, opblaasbare stormbaan waarmee we langs verschillende trekpleisters in de wijk trekken”, legt Pijke uit. “Eromheen organiseren we sportactiviteiten.” Het is nog niet dé oplossing, benadrukt hij. “Maar het komt aardig in de buurt.” Het is sowieso een mooie testcase, vindt Richard. “Met die beweegkaravaan kunnen we onderzoeken wat werkt en wat niet. We pikken de juiste ingrediënten eruit en nemen die mee in Beweegkaravaan 2.0. Anders gebruiken we ze bij het uitdenken van een andere oplossing.”

Ook dat hoort bij design thinking: prototypes ontwikkelen, testen bij de doelgroep en doorontwikkelen. Pijke: “Zo werken we in het werkveld, met alle belanghebbenden, stap voor stap toe naar een ‘product’. Eentje waarin de gebruikers – kinderen en indirect hun ouders – centraal staan.” Of ze daarmee de Osse jeugd fanatiek aan het sporten krijgen? “Nee, die illusie hebben we niet. We proberen bewegen op een aantrekkelijke manier beetje bij beetje in te passen in hun leven. Dat is in het kader van focus Health van de HAN absoluut veel waard.”