Laaggeletterdheid heeft grote impact op gezondheid
2,5 miljoen mensen in Nederland hebben moeite met lezen, schrijven, rekenen en/of digitale vaardigheden. Volgens Maurice de Greef, professor Leereffecten Laagopgeleiden en Laaggeletterden aan de Vrije Universiteit Brussel, is het een groot maatschappelijk probleem. Tijdens het Theatercollege Laaggeletterdheid schetst hij de impact. Én draagt hij oplossingen aan.
Lees ook het verslag van het theatercollege op SAM: “Laaggeletterdheid is een van de grootste problemen in de zorg”.
Taalprobleem
“Taal lijkt heel eenvoudig, maar als je een taalprobleem hebt, dan is dat bijna het enige waarop je gefocust bent,” weet De Greef door onderzoek en zijn vele gesprekken met ervaringsdeskundigen. “Het heeft effect op je sociale contacten. Je kansen om je verder te ontwikkelen. Maar óók op je gezondheid. Omdat je bijvoorbeeld niet goed kunt verwoorden waar je last van hebt. Of instructies niet kunt volgen.”
Aan knoppen draaien
Zijn verhaal raakt direct aan het focuspunt Health van de HAN, waarbij aandacht wordt gevraagd voor sociaal-economische gezondheidsverschillen. Laaggeletterdheid is een van de ‘knoppen’ waaraan professionals kunnen draaien om die verschillen te verkleinen. De Greef: “Uit onderzoek weten we dat áls mensen aan hun taalvaardigheid werken 50% van hen een betere gezondheid krijgt. 40 tot 60% beter meekomt in de samenleving. En 30% een betere plek op de arbeidsmarkt vindt.”
Drietrapsraket
Aan professionals in de zorg of het onderwijs de taak om de problematiek te herkennen, aan te kaarten en goed door te verwijzen. “Zij krijgen er in hun werk het meest mee te maken.” Ook het bedrijfsleven zou volgens De Greef een rol kunnen spelen bij het terugdringen van laaggeletterdheid. “Bijvoorbeeld door mensen alle ruimte te geven zich te ontwikkelen, dus óók op taalgebied.” Volgen laaggeletterden eenmaal een lees- of schrijfcursus, dan is het zaak de dagelijkse praktijk centraal stellen. “En dus niet te hameren op grammatica.”
Van mens tot mens
Maar meestal gaat het om die éne handreiking van mens tot mens. “Ik wil studenten van de HAN uitdagen om in hun 1e jaar als zorgprofessional of docent in ieder geval bij 1 laaggeletterde het probleem bespreekbaar te maken.” Dat is een oproep waar Judith Gerritsen, 3e jaars Verpleegkunde, graag gehoor aan geeft. “Ik snap nu hoe groot mijn impact kan zijn. Ook als je wél een ingang vindt om erover te praten, is het belangrijk dat je blijft informeren hoe het gaat. Of vraagt hoe je kunt helpen.”
Maurice de Greef sprak voor en na het Theatercollege Laaggeletterdheid met de HAN Leergemeenschap Laaggeletterdheid. Binnen deze leergemeenschap werken docenten, onderzoekers en mensen uit het werkveld aan bewustwording van laaggeletterdheid. Wil je je aansluiten bij de leergemeenschap? Dat kan. Stuur een mailtje naar health@han.nl en ontdek wat jij kunt doen om in de HAN-opleidingen en onderzoek aandacht te vragen voor laaggeletterdheid.
