Problematiek klachten aan armen, nek en/of schouders onverminderd groot

"Nieuwe technologische ontwikkelingen en de snelle inburgering daarvan leiden al eeuwenlang tot klachten", vertelt Nathan Hutting in het vakblad ADvisie (pdf) van oktober 2019.

"Het duurt een tijd voor we ons het zorgvuldig gebruik van die nieuwe middelen eigen maken. Rond het jaar 1600 rapporteerden monniken ernstige kramp door langdurig kalligraferen. Medische literatuur uit de 19e eeuw maakt melding van schrijvers- en telegrafistenkramp en sinds we de pc kennen, weten we wat een muisarm is."

"Dat de media de afgelopen jaren weer meer over rsi/ KANS (klachten aan armen, nek en/of schouders) berichten en er klinkende nieuwe namen voor bedenken, wil niet direct zeggen dat het daadwerkelijk vaker voorkomt. De cijfers schommelen een beetje door de jaren heen, maar zijn de afgelopen 20 jaar niet drastisch af- of toegenomen. De problematiek is onverminderd groot.”

Mensen die zwaar werk verrichten of van wie het werk bestaat uit repeterende taken met weinig afwisseling maken meer kans op rsi/KANS. Naarmate je ouder wordt, gaat je fysieke conditie achteruit en wordt het risico ook wat groter.

Andersom zijn jongeren vaak fitter, waardoor hun belastbaarheid hoger is en zij minder (snel) klachten ontwikkelen, terwijl zij toch vele uren per dag met hun smartphone en laptop in de weer zijn.

Wie na een lange dag beeldschermwerk ’s avonds nog een paar uur gamet, tennist of gitaar speelt, stapelt belastende houding op belastende houding, wat logischerwijs kan bijdragen aan het ontstaan van klachten.

Maar ook stress op de werkvloer kan een trigger zijn, net als een gebrek aan zeggenschap over je tijdsplanning of een tekort aan sociale ondersteuning van collega’s en leidinggevenden. Spanningen in de privésfeer: idem dito.

Zo bezien moeten we de Whatsapp-vinger niet groter maken dan die is. Hutting: "Bij langdurig gebruik en een verkeerde houding kunnen telefoon, tablet en laptop inderdaad leiden tot rsi/KANS-klachten. Net als een hamer of een wiskundeboek."

"Het fenomeen is niet nieuw. Wel moeten we ons beter bewust worden van hoe we die moderne apparatuur gebruiken. En vooral moeten we ons realiseren dat rsi/KANS vaak niet toe te dichten is aan één oorzaak. Meestal ligt er een combinatie van factoren aan ten grondslag, fysieke en psychosociale, die de balans tussen belasting en belastbaarheid verstoren."

Aspecifieke rsi/KANS, waarvan de oorzaak niet eenduidig medisch aantoonbaar is, is een complex probleem. "De oorzaak is meervoudig, dus moet de aanpak dat ook zijn; niet alleen gericht op het fysieke", zegt Hutting.

"Een fysiotherapeut, bedrijfsarts of arbeidsdeskundige moet cliënten vragen naar de regelmogelijkheden op het werk. Kunnen zij een extra pauze inlassen als dat nodig is? Kunnen zij überhaupt op tijd pauze nemen? En hoe is de verhouding werk-privé? Zijn er thuis misschien spanningen? Dat zijn geen gemakkelijke vragen, maar die informatie is echt nodig om tot inzicht te komen en dat ook op de cliënt over te brengen."

Zeker als je klachten hebt, moet je er wat voor over hebben. "Je hebt misschien niet altijd invloed op je agenda en de hoeveelheid werk die op je bord ligt, maar je kunt er wel voor zorgen dat je fit bent, voldoende beweegt, gezond eet en genoeg slaapt. Je kunt investeren in de sociale contacten met je collega’s – een goede sfeer op de werkvloer is heel waardevol voor het verminderen van spanningsklachten en maakt dat je makkelijker hulp inschakelt of je ei kwijt kunt in tijden van drukte."

Mensen moeten niet te passief gemaakt worden, vindt Hutting. "Ze moeten er zelf mee aan de slag. Zelfmanagement is erg belangrijk. Wat zijn de mogelijkheden? Welke hulpmiddelen kan ik inzetten? Hoe kan ik mijn tijd anders indelen? Dat hoeven ze niet alleen te doen, daarvoor kunnen ze de ondersteuning inroepen van een arts of therapeut. Maak samen een plan van aanpak, stel doelen, doe aanpassingen. De focus moet liggen op het aanleren van vaardigheden om de klachten de managen." 

Welke rol is in dit verhaal weggelegd voor de werkgever of leidinggevende? Hutting: "Zij moeten er om te beginnen voor zorgen dat de werkplek voldoet aan alle eisen en richtlijnen."

"Daarnaast moeten ze bij zichzelf nagaan wat zij van hun werknemers vragen. Stel, er valt een medewerker uit. Moeten de overige teamleden dan het werk van die ander erbij doen? Hoeveel extra werklast is dat? En voor hoe lang? Wordt dat niet te veel? Stel werknemers ook in de gelegenheid om hun werktijd zelf in te delen, pauzemomenten in te lassen en werkaanpassingen te doen. Houd in de gaten dat mensen niet te hard werken. En neem klachten serieus."

Bron: ADvisie, oktober 2019