Verwarde personen? Kwetsbare mensen zijn van alle tijden
Sinds 2011 bestaan er nationale cijfers over het aantal keren dat de politie een melding krijgt over een verward persoon. Dat aantal is sinds 2011 bijna verdubbeld, van 40.000 naar bijna 75.000 meldingen per jaar. Maar in de politieregistratie van verwarde personen zitten alle meldingen door elkaar, op basis van losse incidenten. 'Door alles bij elkaar op te tellen roept het nu een beeld op van een steeds gevaarlijker en psychisch hopeloos overbelast Nederland', zegt Bauke Koekkoek, crisisdienstverpleegkundige en HAN-lector Sociale en Methodische Aspecten van Psychiatrische Zorg. Hij schreef het boek 'Verward in Nederland'.
Lastige duiding incidenten en psychische problemen
De cijfers van het aantal meldingen zijn lastig te duiden, zo zegt ook GGZ Nederland. Het aantal meldingen over mensen met verward gedrag stijgt wel, maar er kunnen meerdere meldingen over een persoon zijn en vaak wordt niet aangegeven om wat voor incidenten en psychische problemen het gaat. Bij verwarde personen gaat het slechts voor een klein deel om mensen met een psychische stoornis.
'De meldingen bestaan uit subgroepen van mensen die eenmalig (40%), enkele keren (35%) en (zeer) veelvuldig (25%) in beeld komen', zegt HAN-lector Bauke Koekkoek, die het probleem wetenschappelijk analyseerde. 'Een aanzienlijke groep mensen - in slechte sociaal-economische omstandigheden - lijkt de weg naar hulp minder goed te vinden en eerder met de politie in aanraking te komen.'
'Slechts 10% van de toename van meldingen is te verklaren uit de afname van ggz-bedden. De 20% bedden die de laatste 5 jaar verdwenen, waren nauwelijks voor mensen met acuut gevaarlijk gedrag. Het waren "langdurige zorg"-bedden waarop mensen verbleven die het met passende hulp ook buiten kunnen redden.'
Preventieve aanpak op langere termijn
Koekkoek vindt dat de term 'verwarde personen' eigenlijk niet bestaat. De term is te breed en hindert volgens hem een gerichte aanpak van de problemen. 'Verwarde personen mag dan een nieuwe term zijn, maar kwetsbare mensen zijn van alle tijden', zegt Koekkoek in een tv-uitzending van Nieuwsuur. 'Wie oude kranten terug leest vindt verslaafden, daklozen, gevaarlijke gekken, psychiatrisch patiënten en andere onaangepasten.'
Het probleem is dat er geen duidelijke definitie bestaat van verwarde personen en dus ook niet zeker is wie wel of niet tot deze groep behoort. 'De landelijke politiecijfers geven een beeld van meldingen en zijn daarmee een slechte graadmeter van het aantal verwarde mensen in Nederland.'
De politie zou volgens Koekkoek kunnen bijdragen door preciezer te registreren. 'Dat is voor een preventieve aanpak op de langere termijn dringend nodig.'
Eigen bijdrage in de zorg
Veel gemeenten lukt het niet om mensen met ernstige psychische problemen de hulp te leveren die zij nodig hebben. Koekkoek: 'Veel mensen zijn meer op zichzelf aangewezen en het is minder duidelijk en onzekerder geworden wie de zorg betaalt.'
Volgens de onderzoeker heeft ook de stijging van de eigen bijdrage in de zorg vooral kwetsbare burgers geraakt. Al zijn de beschikbare zorgbudgetten voor deze groep niet kleiner geworden. Bovendien is er meer aan de hand. Denk aan die 55% 'verwarden' met andere problematiek. Maar ook aan de economische crisis die veel kwetsbare mensen hard heeft getroffen, de verminderde toegankelijkheid van allerlei zorg en een lagere drempel voor burgers om de politie te bellen. Die oorzaken worden zelden genoemd, de berichtgeving rond 'verwarde personen' is hetzerig en gericht op uitsluiting. Lees daarover meer in deze column die Bauke Koekkoek schreef in De Volkskrant.
Bronnen: NOS Nieuwsuur, Volkskrant
