Must read: boek over 100 jaar beroepsonderwijs

Al sinds de jaren 50 worden in Nederland (de voorlopers van) het lager en middelbaar beroepsonderwijs minder hoog aangeslagen. Maar waarom, en hoe kan dat anders? Om daar antwoord op te geven, ging Ruud terug de geschiedenis in. Hij sprak met onderwijsprofessionals van nu en lang geleden, dook in archieven, sloeg er vele boeken op na, schreef en schrapte, en schreef opnieuw.  

Ruud stuitte tijdens zijn onderzoek op onverwachte juweeltjes. Zo had één van de interviewkandidaten een compleet archief in zijn garage: “Een goudmijn vol vergaderverslagen, landelijke beleidsstukken en krantenartikelen. Die heb ik overgeladen in bananendozen en meegenomen naar huis.” Iemand anders kon hem inhoudelijk niet zoveel vertellen, maar liep op een rommelmarkt aan tegen aandelencertificaten van de huishoudschool in Rotterdam. “Die vielen ineens bij me op de deurmat.” Het internet was natuurlijk ook een uitstekende bron van informatie, met al de online archieven die daar te vinden zijn. “En dan waren er nog mijn eigen boeken, de boeken waar ik op gewezen werd, de boeken die me toegestuurd werden – waaronder een oud schoolboek uit de textielsector – en de boeken die ik leende.”  

Zo voortvarend als de dataverzameling ging, zo lastig was het schrijfproces soms. “Waar wij een vak leerden” is een toegankelijk boek, geen wetenschappelijke rapportage. Dat vergt een andere schrijfstijl, die ik me eigen moest zien te maken. En daarbij kwam die enorme berg aan informatie die ik verzameld had, daar moest een schifting in gemaakt worden. Telkens opnieuw terug naar de rode draad: de geschiedenis van het beroepsonderwijs en hoe dat steeds meer focust op algemene vorming en steeds minder op vakmanschap.” 

Juist om die verschuiving te verklaren - en daarmee een ander, positiever perspectief op het (v)mbo te bieden - schreef Klarus zijn boek. “Het gaat helemaal niet om dom of slim, het gaat erom waar je talenten en interesses liggen. Bij de één is dat op algemeen vormend niveau, een ander is een creatieve vakman met gouden handen. Waarom zou de ene vorm van intelligentie belangrijker zijn dan de andere? Toch is dat hoe onze maatschappij daar tegenaan kijkt. Hoe dat is ontstaan, lees je in mijn boek. En ook wat daarvan, anno nu, de consequenties zijn. Hopelijk helpt het onze ogen te openen: het (v)mbo is een sector die veel meer waardering verdient dan we nu geven!”  

Ruud Klarus was tot 1 december 2016 lector Ontwikkelen van Competenties op de Werkplek bij de (huidige) Academie Educatie van de HAN. In die rol droeg hij bij aan de kwaliteit van de lerarenopleidingen en deed hij onderzoek en ontwikkelingswerk?voor en met het (beroeps)onderwijs (van vmbo tot en met wo). Daarnaast stak hij energie in de onmisbare pijler van en voor het beroepsonderwijs: werkplekleren. Klarus was lid van de redactie van het Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, en eindredacteur van de boekenserie 'Wat is goed onderwijs?' en (samen met Fedor de Beer) van Waar, goed en schoon onderwijs. Hij was voorzitter van de Paritaire Commissie voor de kwalificatiestructuur van ECABO en bekleedde verschillende bestuursfuncties in onderwijsorganisaties. 

‘Waar wij een vak leerden’ is verkrijgbaar bij uitgeverij Boom. Het boek kost € 29,90 en is online te bestellen. Fedor de Beer, onderzoeker en docent bij de HAN, sprak met Ruud over zijn boek op een passende plek, het Technovium van ROC Nijmegen.