Boek ‘Hoe je armoede doorbreekt’ komt met 8 aanbevelingen

“Even 100 euro lappen voor je zorgverzekering. Een bedrag dat iedereen toch op de plank heeft liggen? Zo denken veel hoogopgeleide beleidsmakers met een dik salaris. Nou, niet dus. Niet als je met het hele gezin van 20 euro per week rond moet zien te komen omdat je in de schuldsanering zit”, weet Jessica van Hinthem uit ervaring. Het is een van de misverstanden die in het boek ‘Hoe je armoede doorbreekt’ wordt aangehaald. “Het laat zien hoe groot de kloof is tussen beleidsmakers en mensen die in armoede leven.”

Jessica levert als co-auteur van Jeroen Otten, psychologiedocent en schrijver, Carinda Jansen, docent-onderzoeker bij het lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit, en Paul van der Lecq, docent Morele economie, een onmisbare bijdrage aan het vrij verkrijgbare boek. Carinda: “We hebben Jessica gevraagd mee te lezen en schrijven. Juist het perspectief van mensen als Jessica willen we meenemen. Dat naast de verhalen van - bijvoorbeeld - een bijzonder hoogleraar Gezondheidsverschillen en Persoonsgerichte integrale huisartsenzorg, de directeur van het Nibud, een VVD’er uit de tweede kamer, een schuldhulpverlener, een koster en een maatschappelijk werker. Mensen die weten hoe het is om in armoede te leven. Zo schetsen we een zo breed mogelijk beeld van de armoedeproblematiek. Bovendien past het bij de insteek van focus Health; we betrekken de mensen over wie het gaat. We practice what we preach.”

Het gapende gat tussen de perceptie van de beleidsmakers en de harde realiteit is een van de belangrijkste thema’s in het boek. “Vooral als werkende arme word je op veel vlakken tegengewerkt”, weet Jessica. “Heb je een ‘normaal’ salaris, maar moet je ondertussen schulden aflossen, dan zijn er weinig regelingen waarvoor je in aanmerking komt. De bestuursrechtelijke premie, ook zoiets. Die krijg je opgelegd als je je zorgverzekering niet tijdig betaalt. Probleem is: met zo’n premie los je niets af, je bouwt alleen maar meer schulden op.”

“Zo zetten de beleidsmakers, mij en mijn gezin 6 stappen terug. Dat betekent dat we niet naar de tandarts gaan. Geen bloed laten afnemen als dat voor een onderzoek eigenlijk wel nodig is. Goedkoop en ongezond eten. Weinig de deur uit gaan. En nauwelijks nog sociale contacten hebben. Denk je eens in wat de impact daarvan is op onze gezondheid. Dus ja, op macroniveau is er iets goed mis.”

Een ander pijnpunt dat het boek aanstipt, is het heersende wantrouwen. Te vaak wordt ervan uitgegaan dat mensen niet willen betalen. Of dat ze hun penibele situatie aan zichzelf te danken hebben. Heel herkenbaar voor Jessica: “Regels, sancties en boetes staan voorop; het hele systeem is erop ingericht.” Op microniveau merkt ze het net zo goed. “Mensen hebben snel een vooroordeel over je.” 

“Misstanden als deze onderschrijven hoe belangrijk het is om je in de ander te verdiepen”, zegt Carinda. “Werk je in de schuldhulpverlening? Draai dan eens een week mee bij mensen die in de financiële problemen zitten. Ontwikkel je zorgbeleid? Kijk wat er in de huisartsenpraktijk zoal voorbijkomt. Of ga net als Jessica op je knieën langs de onderste schappen in de supermarkt, op zoek naar de allergoedkoopste boontjes. Ontdek zelf waar het schuurt. Ik ben ervan overtuigd dat de oplossing van de armoedeproblematiek dáár begint.”

Een van de aanbevelingen van het boek is dan ook: ‘Word een klantvriendelijke overheid’. “En zo zijn er nog 8 andere tips”, legt Carinda uit, “gebaseerd op thema’s die na het clusteren, analyseren en filteren van alle input op de zeef bleven liggen.” ‘Wees een welwillende schuldeiser’ is er ook zo een. Net als: ‘Word een klantvriendelijke overheid’ en ‘Voer een goed gesprek’.

Carinda: “Het zijn heel concrete aanbevelingen, die passen bij de toegankelijke opzet en insteek van het boek. Via de schrijnende praktijkverhalen van Jessica en andere ervaringsdeskundigen trekken we de lezer het verhaal in en maken we de beweging van micro-, naar meso-, naar macroniveau. En dat op een manier die het voor iedereen interessant maakt het te lezen, van mensen met financiële problemen tot docenten aan de academie Mens en Maatschappij en studenten die de opleiding Accountancy of Finance & Control volgen.”

Of het boek een kentering gaat brengen? “Armoede is een hardnekkig en vooral complex probleem dat we niet zomaar de nek omdraaien”, weet Carinda. “Het boek draagt absoluut bij aan bewustwording; dat is het begin van denken in oplossingen.” Jessica: “Ik voel dat er iets aan het veranderen is. Het zou mooi zijn als het boek net dat zetje geeft om in actie te komen.”

‘Hoe je armoede doorbreekt’ verschijnt deze zomer in beperkte oplage. Daarnaast wordt het gratis verspreid als e-book. Mocht je meer willen weten, neem dan contact op met Jeroen Otten of Carinda Jansen.