Herbestemmen en verduurzamen is hot

Evert Jan is cursusleider van de post-hbo cursus Herbestemmen en Verduurzamen van Gebouwen. Hij heeft ervaring als politiek bestuurder, werkt veel voor projectontwikkelaars en heeft diverse functies binnen de monumentenzorg. "Duurzaamheid begint met het herbestemmen van bestaande, karakteristieke gebouwen."

"De casussen die de deelnemers tijdens de cursus inbrengen, zijn bedoeld om van te leren. In 34% van de gevallen wordt het project daadwerkelijk uitgevoerd," weet Evert Jan. Zo ook die van cursist Rik Gockel. Hij is programma ontwikkelaar bij de woningbouwvereniging Welbions in Hengelo.

Rik vertelt: "We zaten een paar jaar geleden met een winkelcentrum in onze maag, dat gesloopt ging worden. Wat ervoor in de plaats ging komen, was onduidelijk. We kregen de handen niet op elkaar waardoor we in een patstelling verkeerden en het project stillag. Het was pappen en nathouden in de hoop dat de tijd raad zou geven."

Het besluit om het winkelcentrum te slopen stond weliswaar vast. Toch vroeg Rik aan zijn manager of hij de mogelijkheden mocht onderzoeken om het pand te transformeren. "Toen ik hoogte kreeg van de cursus Herbestemmen en Verduurzamen van Gebouwen, heb ik me daarvoor aangemeld en het oude winkelcentrum als casus meegenomen."

Rik deed tijdens zijn cursus een bouwhistorische opname en marktverkenning wat er in het winkelcomplex zou kunnen komen met een rekenkundige doorrekening naar een woonfunctie. Hij legde zijn plan neer bij de directie van de woningbouwvereniging. 2 jaar later is het oude winkelcentrum getransformeerd naar een woonbestemming: 25 woningen en 100 m2 maatschappelijke invulling. Rik: "De transformatie is zeer positief ontvangen bij zowel de gemeente als in de buurt. Ik had de wind natuurlijk in de rug, omdat het pand al 5 jaar leeg stond."

Evert Jan: "Herbestemming is veel duurzamer dan een pand met de grond gelijk maken; je houdt het casco overeind". Rik vult aan: "Ander groot pluspunt is natuurlijk ook dat we gevelelementen uit de Wederopbouwtijd behouden hebben. Die bestaande bouw past in die woonwijk uit de 50-er jaren. Als je alles vernieuwt, krijg je het nooit meer zo inpasbaar. We hebben de stedenbouwkundige opzet zo gaaf mogelijk gehouden."

De cursisten krijgen van mensen uit de praktijk begeleiding over hoe je bijvoorbeeld de bouwhistorie invult, hoe je de technische staat bepaalt, hoe je een exploitatiemodel bedenkt met een nieuwe functie en welke procedures van belang zijn. Evert Jan: "We hebben een mooie samenwerking met allerlei landelijke organisaties, waaronder het Gelders Genootschap en het Nationaal Restauratiefonds."

Behalve dat de cursus leerzaam is voor deelnemers, bouwen ze ook aan een waardevol netwerk. Evert Jan schetst: "We zitten vaak met verschillende disciplines in een lokaal. Van een ontwikkelaar en architect tot een kostencalculator bij een woningbouwvereniging of een ambtenaar bij een gemeente. Doordat ze met elkaars casussen meedenken, leren ze elkaars specifieke invalshoeken kennen. Dat geeft een beter inzicht in het totale proces."

Rik kijkt terug op een plezierig traject. "Je komt los van de dagelijkse praktijk en het is verfrissend om andere mensen te ontmoeten, die ook met een opgave te maken hebben van een complexe transformatie. Je leert tijdens de cursus elkaars rollen kennen waardoor je begrip krijgt voor elkaars standpunt. Alleen dat al is al goud waard."

• Transformeren en Herbestemmen van de Winston Churchill Tower