Wat betekent kwaliteit van leven op de zorgboerderij?

In zorg en welzijn ligt al enige tijd het accent op het streven om mensen met allerlei hulp- en ondersteuningsvragen zo lang mogelijk thuis te laten wonen en een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen. Zorgboerderijen bieden zo’n plek voor deze diverse groep mensen. 

 

De participatiesamenleving is geïntroduceerd om de zorgkosten terug te dringen, maar ook vanuit een maatschappelijk ideaal, op neoliberale grondslagen. In Nederland willen we namelijk actieve, mondige en zo zelfredzaam mogelijke burgers die zich weten te verbinden met anderen en de wereld om hen heen. De basis van het neoliberalisme is dat de overheid actief marktwerking in alle domeinen van de samenleving stimuleert, vanuit de overtuiging dat dit zal leiden tot maximalisatie van individuele vrijheid voor de grootste groep mensen.

 

 

“Deze ontwikkeling leidt tot morele vragen over kwaliteit van leven,” zegt Dries. “Hoe ziet goed leven er volgens de burgers in de participatiesamenleving uit? En aan welke voorwaarden moet die samenleving voldoen, wil iedereen er aan deel kunnen nemen? Voor deelnemers en begeleiders op zorgboerderijen is het relevant om hier op te reflecteren. Wat is kwaliteit voor leven van hen en hoe wordt die bereikt?”

 

“Het onderzoek is tweeledig. Ik ga de betekenis van de kwaliteit van leven in de neoliberale participatiesamenleving onderzoeken. Daarnaast doe ik dat specifiek in de dagbestedingspraktijk van de zorgboerderij. Naast een systematische literatuurstudie naar onze modernehedendaagse opvattingen over het goede leven, werk ik aan de hand van interviews en verbeeldingen (art-based research). ‘Wat betekent het goede leven, en hoe speelt deelname aan dagbesteding daar een rol bij?’ is de vraag die ik in het onderzoek de deelnemers en begeleiders voor zal leggen”. De literatuurstudie is inmiddels grotendeels afgerond. Na de zomer start het praktijkonderzoek. 

 

In de praktijk hoopt Dries dat een aantal deelnemers aan dagbesteding op een zorgboerderij, en eventueel hun naasten en begeleiders als (zelf)onderzoekers willen optreden. “Met behulp van hun bewoordingen én verbeeldingen vraag ik hen te tonen wat voor hen het goede leven betekent. Hierbij kunnen ze bijvoorbeeld verhalen, beeldende kunst, toneel of muziek gebruiken.” Daarvoor richt Dries met betrokkenen op een aantal zorgboerderijen een tijdelijke werkplaats in: ‘Op zoek naar het goede leven’. In deze werkplaats werkt Dries samen met de deelnemers, begeleiders en studenten aan de verbeelding van het goede leven in de praktijk.

 

“Ook wil ik graag van de deelnemers leren in hoeverre hun deelname aan dagbesteding, en hun gevoel van verbondenheid met de samenleving als geheel, van invloed is op de realisatie van dat goede leven. Het achterliggende idee is dat de mensen om wie het gaat zelf bijdragen aan de discussie over het goede leven en hoe dagbesteding daar onderdeel van uitmaakt. Ik hoop dat deze werkwijze ook voor deelnemers zelf van betekenis kan zijn.” De uitkomsten van de werkplaats worden naderhand breder besproken, bijvoorbeeld in een cliëntenraad of door middel van focusgroepen zodat nog meer stemmen gehoord worden. 

Drie filosofieën over het goede leven vormen het kijkvenster in het onderzoek. 

Dries heeft een beknopte beschrijving van deze theorieën geschreven.