Met je neus in de fijnstof

Die actie is er in enige mate al. Zo is de gemeente druk bezig met het meten van luchtkwaliteit en worden scheepvaart en autoverkeer gestimuleerd zo groen mogelijk te zijn. Ook burgers zitten niet stil. Zij doen zelf steeds meer onderzoek naar luchtvervuiling in de stad.  Tijdens wetenschapsfilmfestival InScience kwam één van deze initiatieven tijdens het Duurzaamheidscafé naar voren: Lentse Luchten, waar ook Ton Ammerlaan, HAN studentbegeleider en docent, aan deelneemt.

In het burgerinitiatief Lentse Luchten werken inwoners van Nijmegen-Lent samen met wetenschappers en beleidsmakers aan schonere lucht. Onder meer onderzoeker Linda Carton (Radboud Universiteit) is bij het project betrokken. Samen met de inwoners heeft zij een meetkast ontwikkeld die fijnstof in de lucht meet. Op die manier maakt ze luchtvervuiling inzichtelijk.

Dat is niet voor niets. Burgers maken zich zorgen over de luchtkwaliteit, blijkt uit reacties uit de zaal – en niet alleen in Lent. Dat is terecht volgens Maarten Krol, hoogleraar Luchtkwaliteit bij de WUR. Met de huidige industrie in Nijmegen-West, het (zware) autoverkeer in de stad en het drukke scheepsverkeer op de Waal zit de gemiddelde uitstoot ver boven de onlangs (streng) aangescherpte maatregelen van de WHO. Aan de huidige grenzen wordt net voldaan.

De data die met de meetkasten in Lent wordt verzameld, toont dat ook geregeld aan. Daarbij is het opvallend dat het weinig verschil maakt of je langs de drukke Prins Mauritssingel woont of elders in de wijk. Op bepaalde momenten van de dag – met name als er veel verkeer is – is de vervuiling aanzienlijk.

Het is belangrijk daarbij zeker te zijn van de betrouwbaarheid van de data. De uitdaging voor het initiatief ligt dan ook in het kalibreren en valideren van de gegevens. Dat wil zeggen: meten de meetkasten vergelijkbaar met andere meetkasten die (elders) in de stad hangen? 
Hiervoor is samenwerking met een data-analist van de WUR gezocht. De eerste resultaten zijn hoopgevend. Als over tijd de data ook valide blijkt, wordt deze samengevoegd tot een advies dat aan de gemeente zal worden aangeboden. Zover is het nog niet. Citizen Science vraagt veel van de deelnemers. Onderzoek vindt plaats in hun vrije tijd en is afhankelijk van eigen inzet. Zoals Linda Carton in de zaal opmerkt: “Eigenlijk hebben we altijd tijd te kort.”

Bewoners in Lent reageren positief op het onderzoek. Het maakt ze bewust en ze voelen zich door medebewoners gesteund en waarderen het dat op deze manier ongerustheid wordt weggenomen. De volgende stap is daadwerkelijke actie. Laat daar nu net een volgende uitdaging zitten: de coronacrisis zorgt voor schaarste aan chips. De productie is vertraagd wat het maken van nieuwe maatkasten bemoeilijkt.