Samen oog hebben voor ondervoeding
Ondervoeding is toch typisch iets wat je enkel in oorlogstijd ziet? Zeker niet! Ondervoeding komt vaker voor dan je denkt. Ook in Nederland. Ruim 10% van de zelfstandig thuiswonende ouderen is ondervoed. Onder ouderen die zorg ontvangen is dit zelfs 35%.
Ondervoeding kan leiden tot verminderde functionaliteit, waardoor zelfredzaamheid en kwaliteit van leven worden beperkt. Ook leidt ondervoeding tot meer complicaties bij ziekte en trager herstel. Dat moet anders en dat kan alleen samen. Daarom is met 20 organisaties het Partnernetwerk Ondervoeding Ouderen (POO) opgericht. Het HAN Lectoraat Voeding, Diëtetiek en Leefstijl is 1 van deze partners.
Gezamenlijke aanpak van ondervoeding
Elke Naumann is associate lector van het Lectoraat Voeding, Diëtetiek en Leefstijl en projectleider bij het Kenniscentrum Ondervoeding. Ze vertelt dat het partnernetwerk de krachten bundelt voor een gezamenlijke aanpak van ondervoeding bij ouderen. “We streven naar bewustwording van ondervoeding zodat we het vroeg kunnen herkennen en behandelen.”
Wat doet de opleiding?
Interdisciplinair samenwerken kan niet vroeg genoeg beginnen. Dat begint al bij verschillende opleidingen. Zowel afzonderlijk als in samenwerking. Ondervoeding is een belangrijk thema dat in elk studiejaar zit en er zijn natuurlijk afstudeeropdrachten op dit thema. “We werken vaak samen met andere opleidingen. Zo werken we binnen de HAN momenteel hard aan een interdisciplinaire onderwijseenheid waarbij 4e-jaarsstudenten van de Academies Paramedische Studies, Gezondheid & Vitaliteit en Mens & Maatschappij de mogelijkheid hebben om gezamenlijk praktijkopdrachten uit te voeren. Waaronder over het thema ondervoeding.”
Elke vertelt trots over het project ‘Vitalis’ dat gaat over gezond ouder worden in de wijk’: “We werken daarin samen met 5 hogescholen en 5 opleidingen: Voeding en Diëtetiek, Fysiotherapie, Verpleegkunde, Social Work en Sportkunde. Ondervoeding is daar een thema.”
Samenwerking tussen medisch en sociaal domein
“Het is mooi om te zien dat er steeds meer samenwerking is tussen het medische en het sociale domein. Daar liggen kansen om te kijken welke groepen op dit thema extra ondersteuning nodig hebben.” Elke schetst: “Sommige mensen geef je informatie over voeding en die kunnen daar prima zelf mee verder, maar als er bijvoorbeeld ook andere zaken spelen, zoals schulden liggen de prioriteiten vaak anders. Daarom is zo waardevol dat de partijen uit het sociale domein ook betrokken zijn bij het partnernetwerk Ondervoeding en Ouderen.”
Het is mooi om te zien dat er steeds meer samenwerking is tussen het medische en het sociale domein. Daar liggen kansen om te kijken welke groepen op dit thema extra ondersteuning nodig hebben.”
Ontwikkelingen
Inmiddels zijn er ook speciale zorgpaden in ontwikkeling voor ondervoeding en staat ook inclusie hoog in het vaandel. De website Goedgevoedouderworden wordt binnenkort onder de loep genomen om te bezien of de informatie voor iedereen toegankelijk zijn. Elke: “Ook vanuit preventie zien we steeds meer aandacht op dit onderwerp. Als gemeenten kijken wat nodig is in de wijk om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig in de wijk te laten wonen, dan zou behalve overgewicht ook ondervoeding tegenwoordig een aandachtspunt moeten zijn.”
Oorzaak ondervoeding
Het Partnernetwerk Ondervoeding Ouderen leert anderen alert te zijn op het ontstaan van ondervoeding. Elke tipt: “Of je nu zelf een oudere bent of bij iemand thuiskomt. Vraag gewoon: lukt het met eten?” De oorzaken van een ondervoedingsprobleem kunnen divers zijn, waardoor er niet één oplossing is. De een is ziek en heeft meer energie nodig die dat niet kan bijeten. De ander eet te weinig omdat dit pijn doet in de mond of niet meer weet hoe het moet. Problemen die allemaal om andere oplossingen vragen. “Daarom is het belangrijk dat we weten wat de tekenen zijn en iemand kunnen inschakelen. De diëtist of de huisarts bijvoorbeeld. Die kan dan weer andere professionals inschakelen, zoals bijvoorbeeld een mondhygiënist. ”
Meer weten?
Wil jij weten hoe jij of een ander goedgevoed ouder kan worden? Doe dan de test. Neem voor meer informatie contact op met Elke Naumann, associate lector Voeding, Diëtetiek en Leefstijl en projectleider bij het Kenniscentrum Ondervoeding. Het Partnernetwerk is een initiatief van het Kenniscentrum Ondervoeding in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Het Lectoraat Voeding, Diëtetiek en Leefstijl
Ons lectoraat onderzoekt wat de rol is van de diëtist in het veranderende zorglandschap. Hoe geven zij het beste invulling aan nieuwe manieren van werken? We dragen daarnaast bij aan innovatie van voedings- en diëtetiekzorg in Nederland.
