Meters maken met flexibilisering van onderwijs

De bedoeling is om al deze studenten een aantrekkelijke studieroute te bieden. Een studieroute die past bij wie ze zijn en willen worden. Bij wat ze al kunnen en nog te leren hebben. Bij de mate en de soort begeleiding die ze nodig hebben. En bijvoorbeeld bij de ruimte in hun agenda of de verdieping en verbreding die ze zoeken.  

Onderwijs-op-maat, met meer mogelijkheden om je gericht te ontwikkelen, vergroot de instroom. En maakt dat meer studenten - beter toegerust op hun vak en ambities - de eindstreep halen. We moeten daarvoor de gebaande paden van de leerweg verlaten. Het gaat er (nog steeds) om dat studenten na hun diplomering in huis hebben wat nodig is voor de uitoefening van hun vak als leraar. Maar hóe die kennis en kunde in hun rugzak terechtkomt, kan variëren. Die flexibiliteit maken we mogelijk door te werken met leeruitkomsten.  

Loes Nobbe, lid van het projectteam en programmamanager Samen Opleiden bij Academie Educatie, geeft een voorbeeld: “In één van de curricula stond voorheen dat studenten een lessenserie moesten geven. Maar die opdracht kun je niet afvinken als je stage loopt op het leerplein van een ROC. Uiteindelijk gaat het ook niet om die lessenserie. Het gaat om de achterliggende leeruitkomst: je wilt dat de student de juiste vorm weet te kiezen om inhoud over te brengen in een specifieke context.” 

Als je de student centraal wilt stellen, moet je eerst weten wie de student is. De projectgroep ontwikkelde daarom verschillende persona’s: fictieve studenten, die een ‘gezicht’ geven aan de verschillende doelgroepen van de Academie Educatie. Lisette: “Die persona’s helpen om gericht na te denken over invulling van verschillende studieroutes. Bij elke stap die je neemt, grijp je terug op die persona’s: past wat we bedacht hebben inderdaad bij deze (fictieve) student?”  

Het projectteam maakte bovendien een bondig overzicht met tools, kaders en achtergrondinformatie rondom de flexibilisering van onderwijs. Ze putten daarvoor onder andere uit de onderzoekspagina van de HAN. Loes: “De Flex-scan is zo’n tool. Opleidingen kunnen daarmee onderzoeken hoe flexibel hun onderwijs al is en wat hen nog te doen staat.” Het projectteam organiseert bovendien Leerateliers, waar opleidingen werken aan algemene en vakspecifieke leeruitkomsten. En er zijn flex-coaches geïntroduceerd, die teams op weg helpen en zorgen dat ze elkaar inspireren. Nog in ontwikkeling, is de training Leercoach in het hbo: voor lerarenopleiders die een boost willen geven aan hun veranderende rol.  

De omslag naar flexibel onderwijs kunnen we niet in ons eentje realiseren, en dat willen we ook niet. We doen het samen met het werkveld. De ene keer trekken we heel intensief met elkaar op; op andere momenten vragen we om een korte check of kritische feedback. Loes: “Het is alsof we samen een brug bouwen, waar we ondertussen al overheen lopen. Terwijl we nog niet weten waar hij straks precies de andere oever raakt. Dat is soms lastig, maar het is vooral een mooi en zinvol proces van co-creatie.”  

De gezamenlijke energie betaalt zich al terug, vertelt projectleider Lisette. “Flexibel onderwijs is inmiddels een veel besproken onderwerp. Ik merk dat steeds meer collega’s zich in de nieuwe koers kunnen vinden en zie al mooie initiatieven ontstaan. Wij blijven daar als projectteam tot september 2023 nauw bij betrokken, maar ook daarna bouwt de Academie Educatie door aan flexibele studieroutes: onderwijs is nooit klaar!”