Websites met wartaal

De toegankelijkheid van websites is een van de speerpunten van lector Eric Velleman, die het lectoraat Inclusive Digital Design & Engineering bij de HAN vervult. Hij gaf eind 2021 aan de vierdejaars studenten HBO-ICT Ruben Eppink en Mark Jansen en derdejaars Iliass El Kaddouri de opdracht om daar een oplossing voor te bedenken. 

Ruben: ‘Uit onderzoek is gebleken dat slechts 4 procent van de websites inclusief toegankelijk zijn, bijvoorbeeld voor mensen met enige vorm van visuele beperking, zoals kleurenblindheid. Op 96 procent van de websites hebben deze mensen problemen. Je ziet bijvoorbeeld op de witte achtergrond het lichtblauwe linkje niet.’

Iliass: ‘De fout zit in de screenreader, die dan een aantal keer achter elkaar ‘meer info’ of ‘lees meer’ voorleest. De persoon weet dan niet waar welke knop naartoe gaat.’

Mark: ‘Veel webdevelopers maken wel mooie websites, maar ze staan te weinig stil bij de toegankelijkheid voor mensen met een bepaalde beperking, omdat ze er zelf geen last van hebben. Dus programmeren ze dat niet in. En opleidingen geven daar ook nog te weinig aandacht aan.’

Het gevolg: gefrustreerde mensen, die niet de juiste informatie vinden, die zich niet ergens voor kunnen opgeven, die geen subsidie of uitkering kunnen aanvragen, enzovoorts. Van de 3.400 overheidswebsites, variërend van het gemeentelijke zwembad tot rijksoverheidswebsites, is 96 procent niet-inclusief gebouwd.

Maar ook ‘gewone’ websites kampen met deze problemen, merkten Ruben, Mark en Iliass. Mark: ‘We hebben bijvoorbeeld nu.nl onderzocht, en daar vonden we een hele waslijst aan problemen.’ Ruben: ‘We hebben nog even gewacht met de website van de HAN, maar het zou ons niets verbazen als daar ook het nodige aan te verbeteren is.’

Iliass, Mark en Ruben bouwden voor deze opdracht in acht weken een tool genaamd WCAG, die afrekent met deze frustraties. Omdat de projectperiode maar twee maanden duurde, konden ze het niet helemaal afmaken, maar de volgende ploeg kan het zo afmaken, denkt het drietal.

‘Het speerpunt van de applicatie is dat een toegankelijkheidsexpert of analist in begrijpelijke taal en precies kan aanwijzen wat het probleem is en dat doorspelen aan de websitebouwer. Omdat WCAG/toegankelijkheidsregels vaak heel lastig te begrijpen zijn’, verklaart Mark. ‘Automatische analyse kan ook en pakt 80 procent van de problemen, maar dan krijg je de feedback in de vorm van lastig te begrijpen WCAG-regels.’

‘Er zijn wel tools die iets soortgelijks doen’, voegt Iliass toe, ‘maar die zijn vaak commercieel opgezet en werken voor een individu. Je kunt er niet met meerdere mensen tegelijk aan werken. Met onze Google Docs-insteek kan dat wel. Dat betekent dat je tegelijkertijd kunt werken aan de bevindingen van je collega. En de kennis dus toeneemt.’

Het drietal kreeg een 9,5 voor het project. De HAN had niet verwacht dat het drietal zo ver zou komen en een programma kon maken waar de besproken functionaliteit ook al in verwerkt zat, bleek uit de eindevaluatie.

De applicatie maakt een kopie van de website en problemen met de toegankelijkheid worden gemarkeerd met bolletjes. De bolletjes worden gekoppeld aan een WCAG-regel met gebruiksvriendelijke beschrijving van het probleem.