Re-integratie van werknemers verbeteren? Ga vooral samen in gesprek

De methodiek Samen beslissen wordt in de zorg veelvuldig toegepast. In één of meerdere gesprekken tussen zorgverlener en cliënt gaat het over risico’s, de voor- en nadelen van verschillende behandelingen, persoonlijke waarden en voorkeuren van de patiënt. Uit onderzoek blijkt dat Samen beslissen in de zorg leidt tot een verhoogde eigen regie van cliënten. Daarnaast voelen cliënten zich beter geïnformeerd en zijn zij tevredener over de genomen beslissingen.

We hebben een flyer gemaakt met daarin de belangrijkste punten uit het onderzoek. Download hem hier.

Binnen het re-integratieproces staat Samen beslissen nog in de kinderschoenen. Het bevorderen van de eigen regie van verzuimende werknemers is één van de belangrijkste uitdagingen waar professionals die werknemers begeleiden in het re-integratieproces tegenaan lopen. Alle verzuimende werknemers hebben behoefte aan het meebeslissen over hun eigen werkhervatting. Bij werknemers die verzuimen vanwege psychische klachten is dit nog extra van belang. Kan Samen beslissen ook voor re-integrerende werknemers met psychische klachten een uitkomst zijn om de eigen regie te verhogen? En volgt er met Samen Beslissen vanuit gelijkwaardigheid, een prettigere re-integratie voor werknemers met psychische klachten? Dat onderzoeken de HAN-lectoraten Arbeidsdeskundigheid en Regionale Arbeidsmarkt en Onderwijs samen met MIND. MIND is een organisatie voor psychische gezondheid die werknemers met psychische klachten vertegenwoordigt. Het onderzoek wordt gefinancierd door het Arbeidsdeskundig Kenniscentrum.

Na de start van het onderzoek is in mei 2022 een enquête uitgezet bij het MIND ledenpanel. Deze enquête is ingevuld door 200 werknemers die in de laatste drie jaar zijn uitgevallen met psychische klachten. Een opvallende bevinding uit de enquête is dat 31% van de werknemers de eerste paar weken niet met de eigen leidinggevende heeft gesproken over mogelijkheden tot werkhervatting. In de helft van de gevallen wel met de bedrijfsarts, maar soms was er helemaal geen sprake van contact met  de werkgever, ook niet vanuit HR. Dit is een aandachtspunt dat mogelijk aangepakt kan worden door leidinggevenden meer handelingsbekwaam te maken in het voeren van dit type gesprekken. Bij de leidinggevenden die wel in gesprek gaan met de uitgevallen medewerker met psychische klachten, wordt er weinig aandacht besteed aan welke mogelijkheden de medewerker heeft qua werkzaamheden. Het zou volgens de Samen beslissen aanpak goed zijn de mogelijkheden die de medewerker na uitval heeft op een rij te zetten en te kijken welke gevolgen de verschillende keuzes hebben. Zo ervaart de medewerker meer regie, wordt de betrokkenheid van de medewerker bij zijn eigen re-integratie traject vergroot en ziet de medewerker zijn eigen inbreng  scherper.

Het onderzoek loopt nog tot halverwege 2024. Uiteindelijk willen de onderzoekers een keuzehulp opleveren voor werknemers die re-integreren na ziekmelding. Het gebruik van keuzehulpen is een essentieel onderdeel van het toepassen van het model ‘Samen beslissen’. De keuzetool bevat informatie over wettelijke aspecten van het Poortwachtersproces, over de rollen van verschillende betrokken arbo- en HR-professionals en over hoe de medewerker de regie in zijn re-integratieproces kan versterken. Zo ondersteunt de te ontwikkelen keuzehulp bij het nemen van beslissingen over: 1) het tempo van re-integratie, 2) type professional ter ondersteuning en 3) benodigde werkaanpassingen. Daarnaast ontwikkelen de onderzoekers een nieuwe aanpak op basis van het Samen beslissen model met daarin een gesprekstool en training voor leidinggevenden en professionals, vertaald naar de context van re-integratie. Deze training wordt ontwikkeld in samenwerking met trainers van de opleiding Toegepaste Psychologie van de HAN, met duurzame inzetbaarheidsadviseurs en met arbeidsdeskundigen van de deelnemende bedrijven.

De samenwerking tussen de HAN en MIND is aangejaagd door het landelijke convenant Samen werken aan wat werkt! De ondertekenaars van dit convenant zetten zich gezamenlijk in voor duurzaam werk voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Het convenant is een samenwerkingsverband tussen onder meer MIND, GGZ Nederland, UWV, Cedris, Divosa, de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten en werkgeversvereniging AWVN. Het doel is een effectieve re-integratie voor mensen met een psychische kwetsbaarheid, en behoud van werk zodat uitval op de arbeidsmarkt wordt voorkomen. Inzet is dat zij betaald werk verrichten of kunnen blijven verrichten. Dit draagt bij aan herstel en sluit aan bij een inclusieve samenleving waarin iedereen naar vermogen kan meedoen.