Landelijk expertisenetwerk
Hoe geef je vorm aan onderwijs als kerndoelen en eindexamenprogramma’s worden herzien? Als de overheid steeds meer inzet op het aanleren van basisvaardigheden? Of het nu gaat om curriculumontwikkeling, curriculumbewustzijn of curriculumbekwaamheid: onderwijskundig ontwerpen is hot.
“Praat je over het curriculum, dan heb je het automatisch over de rol van leraren en docenten als ontwerper.” Dat zegt Elvira Folmer, senior onderzoeker bij het onderzoeksteam Kwaliteiten van Leraren van Academie Educatie (HAN). Maar waar gaat het bij curriculaire uitdagingen precies over? Wat wordt er nou eigenlijk gevraagd van leraren(opleiders)? Sinds november vorig jaar is er het landelijk Expertisenetwerk De Leraar/Docent als Ontwerper. Elvira is één van de initiatiefnemers en vertelt over het ontstaan, de snelle groei en de eerste resultaten.
Denkkracht bundelen
“Vorig jaar zat ik aan tafel met Tjark Huizinga van Hogeschool Saxion. We hadden een gesprek, zoals we die allebei vaak hebben, bijna altijd een-op-een.” Waarom zitten we hier eigenlijk met z’n tweetjes te praten over onderwijskundig ontwerpen?”, vroegen ze zich af. “Laten we alle landelijke denkkracht bundelen in een netwerk!”
Waarom een netwerk?
Samen sta je zoveel sterker als je onderwijskundig ontwerpen naar een hoger plan wilt tillen, zegt Elvira. “Dan is het zoveel makkelijker om te bepalen hoe een leerlijn eruit moet zien als je studenten van de lerarenopleiding curriculumbekwaam wilt opleiden. Verenigd in een consortium hebben je subsidie-aanvragen zoveel meer kans van slagen. Validatie van de dingen die je doet, wordt zoveel eenvoudiger als je een beroep kunt doen op tegenlezers met specifieke expertise. Zoals je ook sneller antwoord vindt op de vragen die je hebt over de rol van de leraar als ontwerper.”
Voor alle professionals
Elvira besprak het idee om een netwerk te vormen met Roel Grol; hij is associate lector De Leraar als Ontwerper aan de HAN. Kort daarna stuurden ze, samen met Tjark, een bericht uit: ‘We willen een landelijk expertisenetwerk oprichten. Voor iedereen met kennis, ervaring of vragen rondom onderwijskundig ontwerpen: leraren, lerarenopleiders, onderzoekers, promovendi en bijvoorbeeld lectoren. Om ‘de leraar als ontwerper’ verder te brengen.’
Startbijeenkomst
Elvira: “We kregen een kleine 25 reacties op ons plan, meer dan waar we op hoopten en allemaal positief. De startbijeenkomst op 24 november vorig jaar liet zien hoeveel kennis en ervaring er voor het oprapen ligt," vertelt Elvira: “Professionals met specifieke expertise, die graag een presentatie verzorgen over de theoretische kaders. Of over know how die in mooie projecten aan het licht is gekomen. Bijvoorbeeld over ondersteuning van docententeams of samenwerking tussen pabo en lerarenopleiding: hoe werkt dat en wat levert het op? We kregen bovendien zicht op de vragen die leven en op ideeën die je samen veel makkelijker oppakt dan in je eentje.”
Er ligt zoveel kennis en ervaring voor het oprapen.
Samen bouwen
Elvira is inmiddels de ‘kartrekker’ van het netwerk. Een mooie en uitdagende rol, maar waar het uiteindelijk om gaat, is dat je samen meer impact hebt, dat je met elkaar echt verschil kunt maken. Mede rondom de speerpunten van de HAN: flexibel onderwijs, samenwerken met de regio en de HAN als kennispartner. Elvira: “De samenwerking geeft ons en andere onderwijsprofessionals meer slagkracht om kennis te verspreiden: het netwerk maakt de landelijke expertise zichtbaarder.”
Focus op concreet resultaat
Het is uitdrukkelijk de bedoeling dat het netwerk concrete resultaten oplevert. Elvira: “Daarvoor is focus nodig: richten we ons bijvoorbeeld alleen op po en vo of breder? We gaan bovendien aan de slag met een eenduidig begrippenkader, zodat iedereen dezelfde taal spreekt. Verder is het belangrijk dat we elkaar kunnen vinden en ontmoeten. Dat kan via de (nog uit te bouwen) LinkedIn-groep Landelijk Expertisenetwerk Leraar/Docent als Ontwerper én tijdens de bijeenkomsten die afwisselend online en fysiek (op verschillende locaties) georganiseerd worden.
Kennis delen
In juli treden de deelnemers voor het eerst echt als netwerk naar buiten. Elvira: “We geven dan tijdens de Onderwijs Research Dagen (ORD) samen vorm aan een spotlight-sessie van de VOR-divisie Curriculum, en mogelijk verzorgen we ook één - of misschien zelfs meerdere - ORD-symposia.” Maar ook nu al wint het netwerk gestaag aan bekendheid: steeds meer onderwijsprofessionals haken aan. Elvira: “De oprichting van het netwerk praat zich snel rond; dat onderstreept ons bestaansrecht maar weer!”
Interesse? Kom naar de volgende bijeenkomst!
Je bent op 17 maart van harte welkom op de 3e bijeenkomst van het Landelijk Expertisenetwerk Leraar/Docent als Ontwerper. De bijeenkomst vindt plaats bij Saxion Hogeschool in Deventer. Wil je erbij zijn? Stuur een mail naar Elvira.Folmer@han.nl.
Senior onderzoeker Elvira Folmer en associate lector De Leraar als Ontwerper Roel Grol werken binnen het onderzoeksteam Kwaliteiten van Leraren. Dit onderzoeksteam maakt deel uit van de lectoraten Naar een Meervoudige Professionaliteit van Leraren (lector: Helma Oolbekkink) en Eigentijds Beoordelen en Beslissen (Tamara van Schilt-Mol).