Greenwashing is een aansprakelijkheidsrisico

Voor de nieuwsbrief van Onderlinge Verzekeraars (onderdeel van Verbond van Verzekeraars) schreven mr. dr. Manon Pluymen, advocaat bij JPR Advocaten en dr. Fred de Jong, associate lector Sustainable Finance & Tax onderstaand artikel over dit risico.

Financiële instellingen hebben een grote verantwoordelijkheid bij het tegengaan van witwassen en het financieren van terrorisme. Die verantwoordelijkheid is neergelegd in de Wwft. Op het naleven van die wet wordt strikt toezicht gehouden. In het recente verleden hebben verschillende onderzoeken bij financiële instellingen plaatsgevonden. Naar  aanleiding daarvan is in een aantal gevallen een schikking getroffen. Een volgend aansprakelijkheidsrisico waar financiële instellingen mee te maken kunnen krijgen is dat van  greenwashing, het doen van misleidende duurzaamheidsclaims. Greenwashing is onder het consumentenrecht verboden en wordt verder verscherpt.

De ACM houdt toezicht op duurzaamheidsclaims van bedrijven en heeft onlangs enkele energiebedrijven en vliegtuigmaatschappijen berispt wegens gebrek aan transparantie  over bijvoorbeeld claims met betrekking tot CO2-compensatie. Van financiële instellingen, en zeker van verzekeraars, wordt verwacht dat zij een positieve bijdrage leveren aan  een duurzame samenleving. Hierbij dient verduurzaming plaats te vinden om klimaatverandering tegen te gaan. Daarnaast gaat duurzaamheid net zo goed over de sociale impact  van bijvoorbeeld verzekeraars en het besturingsmodel van een financiële organisatie (ESG, Environment, Social, Governance).

Binnen de verzekeringssector zijn met betrekking tot het thema duurzaamheid al veel initiatieven zichtbaar: duurzame verzekeringen, duurzaam schadeherstel, duurzame inzetbaarheid, verzekerbaarheid van klimaatrisico’s; het zijn onderwerpen die volop onderwerp van gesprek zijn. Steeds meer financiële instellingen adverteren met hun duurzame initiatieven. Dit wordt onder andere gedaan omdat uit onderzoek blijkt dat duurzaamheid goed verkoopt.

Het risico van adverteren met duurzame initiatieven is dat financiële instellingen zich, al dan niet bewust, schuldig maken aan greenwashing. DNB en AFM zijn hierover bezorgd en hebben het tegengaan van greenwashing daarom hoog op de agenda staan. Deze bezorgdheid is niet voor niets; financiële instellingen lopen het risico aansprakelijk te worden gesteld voor greenwashing.

Daarbij speelt een rol dat het sinds 2020 mogelijk is om in collectieve procedures schadevergoeding te vorderen. Op initiatief van NGO’s als Milieudefensie en Urgenda worden verzekeraars aangesproken op hun duurzaamheidsbeleid. Zo noemt Milieudefensie financiële instellingen de ‘verborgen vervuilers’. Greenwashing kan ook zijn  gekoppeld aan beleggingsproducten. 

Aansprakelijkheidsrisico’s naar aanleiding van greenwashing kunnen financiële instellingen veel geld kosten. Daarnaast kan het leiden tot reputatieschade als gevolg van  negatieve publiciteit. Dit is slecht voor het vertrouwen van bijvoorbeeld beleggers en consumenten en uiteindelijk voor de stabiliteit van aanbieders van financiële diensten. Ook om die reden legt het toezicht nadruk op duurzaamheid.