Psychische problematiek: lector Bauke Koekkoek pleit in Tweede Kamer voor gedegen analyse

Lector Bauke Koekkoek van het lectoraat Onbegrepen gedrag, Zorg & Samenleving, was als enige niet-vertegenwoordiger van een belangengroep aanwezig bij het gesprek over de sterke toename van mensen met psychische problematiek, recent gevonden in het NEMESIS 3-onderzoek. Vooraf mocht Bauke een position paper indienen. Hierin schreef hij: “Deze conclusies van dit onderzoek zeggen, net als het psychiatrisch classificatiesysteem DSM, niets over de oorzaak van problematiek. En niets over wat de persoon er zelf mee wil of kan. Ofwel: het zijn conclusies zonder context. Toch laten deze cijfers zien dat er iets aan de hand is: veel meer mensen dan eerder ervaren psychische problemen.” Zonder context en oorzaak weten we niet waarover we het hebben en mist iedere aanpak dus basis, meent Bauke, die ook lector is aan de Politieacademie en sociaalpsychiatrisch verpleegkundige binnen de GGZ-crisisdienst. Hij verwacht dat als de juiste vragen worden gesteld, er minder vaak behandeling in de GGZ nodig is.

“Ik vermoed dat de stijging niet duidt op meer ‘ziekte’, maar wel op meer ‘psychische problematiek als angst en depressie'. Zelf zie ik als belangrijkste maatschappelijke ontwikkeling die potentieel schadelijk is voor het (psychisch) welzijn van mensen: de voortdurende druk om het goed te doen. Voor mensen met weinig inkomen, veel sociale problemen en weinig sociaal kapitaal is het moeilijk om überhaupt te overleven. Voor mensen met meer inkomen, een hogere opleiding en meer sociaal kapitaal is het zaak voortdurend mee te doen, aan te staan, interessant te blijven”, schrijft Bauke verder.

Maar wat doen mensen als ze vastlopen? Bauke: “Er is een beeld ontstaan dat professionele hulp zoeken het enige, of in ieder geval het beste, is dat je kan doen bij psychische problematiek. De druk op schaarse voorzieningen neemt niet vanzelf af. Er blijft een discussie of juiste zorg bij de juiste mensen terechtkomt.”

Bauke toont begrip voor de lastige taak van de overheid om sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen te sturen. Hij zoekt daarom naar een weg om dichterbij de leefwereld van burgers te naderen, bijvoorbeeld met initiatieven die het probleem vanuit de maatschappelijke ondersteuning proberen te benaderen. “Al eerder hebben ik en collega’s VWS geadviseerd om ruimte te geven aan kleinschalige initiatieven waarbij burgers, al dan niet bekostigd, iets voor elkaar willen betekenen. Dit is, zeker vanuit een Haags ministerie, lastig te organiseren, sturen en controleren, maar het proberen waard zijn. Een 5-jarenplan waarin 10 initiatieven verspreid over het land ondersteund en kritisch gevolgd worden, door een groep van betrokken burgers, onderzoekers en beleidsmakers, is relatief goed te organiseren en te betalen”, meent Bauke.

Dat betekent volgens Bauke ook dat, ondanks dat hij waardeert dat hij aan tafel zit in de Tweede Kamer, hij vindt dat niet de juiste mensen het gesprek voeren. Bauke vertelt tijdens het gesprek: “Een antwoord op de vraag moet en kan niet vanuit de GGZ komen. Als u echt wil weten waarom zoveel mensen psychische nood ervaren, moet u anderen vragen. Mensen die wat minder smal bezig zijn met het vaststellen van psychische stoornissen, maar breder met ontwikkelingen in de maatschappij. Niet alleen officiële experts, maar ook mensen van de straat. Niet alleen mensen die werken bij publieke diensten, ook ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf van wie we verwachten dat ze mensen met psychische nood in dienst nemen. Gezien de huidige druk is het moment om eens een heel andere denktank samen te stellen en die nog eens uw vragen te stellen. Tijd voor een denktank van burgers en buitenlui.”

Kijk het rondetafelgesprek terug: http://bitly.ws/ABFk