Hoe krijg je aanknopingspunten boven tafel voor een betere gezondheid in de wijk?

De wijk waarin je woont heeft een grote invloed op je gezondheid. Voel je je veilig? Nodigt je omgeving uit tot gezond gedrag? Wat helpt daarbij? En wat zijn juist belemmeringen? Het Fair Health themateam ‘Gezondheidsbevorderende leefomgeving en leefstijl’ ging over deze onderwerpen in gesprek in de Arnhemse wijk Presikhaaf. 

Naast 30 professionals en studenten zouden ook 10 wijkbewoners deelnemen aan de dialoogsessie over gezondheid in de wijk. Organisator Simon van Genderen, senior onderzoeker Fair Health: “We hadden gehoopt op een leerzame uitwisseling van ervaringen met bewoners van Presikhaaf. Van de uitgenodigde wijkbewoners was om allerlei redenen uiteindelijk niemand aanwezig. Heel jammer. Een volgende keer moeten we dat anders aanvliegen. Waarschijnlijk kunnen de ervaringsdeskundigen die bij Fair Health zijn aangesloten het gesprek beter aangaan vanuit hun netwerk van buurtbewoners.” 

Het werd dus vooral praten óver de wijk in plaats van mét de wijk. Dankzij de constructieve input van alle wijkprofessionals werd het toch een informatieve middag.

Erik Hendriks, adviseur Onderzoek & Statistiek en projectleider Zin in de wijk van de Gemeente Arnhem, sprak over de Arnhemse wijk Presikhaaf. Om de problemen en kansen in de wijk in kaart te brengen, presenteerde hij een flink aantal statistieken voor de 9 buurten die de wijk vormen. Daarbij richtte hij zich voor deze demografische schets op de 60-plussers in de wijk. 

Het meest in het oog sprong dat de ouderen in de wijk Presikhaaf een minder goede gezondheid dan de gemiddelde Nederlander en Arnhemmer ervaren. Ze hebben meer dan gemiddeld last van langdurige aandoeningen en lichamelijke beperkingen. Ook voldoen ze minder aan de beweegrichtlijn dan gemiddeld. Ze hebben opvallend meer last van (ernstig) overgewicht en roken meer dan gemiddeld. Wat betreft alcoholgebruik ziet Hendriks juist lagere cijfers in Presikhaaf: veel meer dan in de rest van Nederland of Arnhem voldoen de 60-plussers in de wijk aan de alcoholrichtlijn.

Ouderen in Presikhaaf lopen een hoger risico op angst of depressie dan gemiddeld in Arnhem. Ook ervoeren ze meer stress en voelden ze zich vaker dan gemiddeld erg of zeer ernstig eenzaam. Wat betreft de sociale kracht in de wijk geeft Presikhaaf een ander beeld dan gemiddeld in Nederland of Arnhem: er wordt iets minder mantelzorg geleverd en aanmerkelijk minder vrijwilligerswerk verricht.

Na deze statistische schets liet Minke Nieuwboer, lector Wijkverpleging en themaleider Fair Health, haar licht schijnen op gezondheid. Ze toonde een video over de 4 hoofdthema’s van Fair Health: een betere sociaaleconomische positie, inclusief onderwijs en werk, een gezondheidsbevorderende leefomgeving en leefstijl, en toegankelijke informatie en voorzieningen. 

Ook stipte ze de definitie van ‘gezond’ aan. Dat is inmiddels niet meer simpelweg de afwezigheid van ziekte, maar een veel breder begrip. Hoe gezond iemand is, zegt iets over de mate waarin diegene met ziekte of beperking kan omgaan. Beter nog, hoe veerkrachtig iemand is. Die veerkracht heeft zijn weerslag op lichamelijke functies, dagelijks functioneren, meedoen, kwaliteit van leven, mentaal welbevinden en zingeving. Aan Minke en haar team de uitdaging om kennis en vaardigheden op het vlak van gezondheidsbevorderende leefomgeving en leefstijl te bundelen en door te geven.

Verreweg de meeste deelnemers ervaren het spel als positief. De aanwezige studenten gaven aan dat de spelthema’s hen dichter bij de essentie van hun onderzoek hadden gebracht. Toch waren er ook bedenkingen. ‘Alles op tafel’ is een behoorlijk talig spel. Daarbij bleek het spel eerder te gaan over individuele verhalen en niet zozeer over groepsinterventies. De vraag hoe dit in te zetten in een wijk, blijft daardoor bestaan. 

“Het was zinvol om de vaste kernpartners van de HAN op het thema Fair Health te ontmoeten,” concludeerde organisator Simon van Genderen na afloop. “Deze middag vormt een mooie tussenstop tot dialoog.”