IPO-studenten ontwerpen geurvaas voor gedragsondersteuning bij mensen met dementie

Iemand met dementie vergeet niet alleen de naam van een kennis, maar herkent de persoon helemaal niet meer. De informatie verdwijnt langzaam maar zeker uit het geheugen of is niet meer toegankelijk. Iemand met dementie krijgt moeite met plaats en tijd, en verdwaalt in een bekende omgeving.

Het aantal mensen met dementie in Nederland stijgt snel door vergrijzing en een hogere levensverwachting. Door een tekort aan verzorgingshuizen wonen deze personen langer zelfstandig thuis. Wat is dan de link met de geurvaas die IPO-studenten ontwerpen?

Uit onderzoek blijkt dat geur een positief effect kan hebben op het gevoel van welzijn van mensen. De hersengolven in het brein veranderen zodra onze zintuigen een geur waarnemen. De geuren die we ruiken, hebben hierdoor een grote invloed op onze breinprocessen en daarmee ook op onze gevoelens, gedrag en handelen. Zo worden emoties voor 75% bepaald door geur.

Met deze interessante gegevens gingen de studenten aan de slag. De uitdaging was vooral om een product te ontwikkelen dat mensen met dementie niet afschrikt door een voorwerp dat zij niet kennen en niet zelf gekocht hebben. Want naast angstig, zijn ze vaak achterdochtig en daarom zou de inzet van een traditionele geurmachine een verkeerd effect kunnen hebben. Het ontwerp moet daarom passen in de vertrouwde omgeving.

Meerdere ideeën kwamen voorbij. Uiteindelijk werd gekozen voor een vaas, een hang- en tafelmodel. Het eerste model hebben ze deze week met een 3D-printer op de HAN in Arnhem geprint.

IPO-student Beau zegt over het uiteindelijke idee: “Een vaas is voor niemand bedreigend, want elke ouder, opa of oma heeft er wel eentje in huis en ziet het als een mooi cadeau om die te krijgen. Door het formaat van de vaas geeft het ons ook de ruimte om techniek te plaatsen.” Else vult aan dat mensen met dementie een verschillend niveau van beweeglijkheid hebben. "Daarom is zowel een hang- als tafelmodel ontworpen."

De studenten Industrieel Product Ontwerpen willen met hun ontwerp een zo breed mogelijke doelgroep bereiken, zodat veel mensen er profijt van hebben. Sima: “Ik hoop dat we voor de toekomst een blijvende bijdrage kunnen leveren aan het welzijn van mensen met dementie.”

Het Lectoraat Architecture in Health van de HAN is opdrachtgever. Deze onderzoeksgroep voert multidisciplinair onderzoek uit naar wat mensen willen, wat hen stimuleert en wat hen afschrikt als het gaat om technologie en ruimtelijk ontwerp. Deze ‘mindset’ vertalen de onderzoekers op een systematische manier naar slimme bouwkundige ontwerpen, wat ook industriële productontwerpen kunnen zijn.

Bron en fotografie: HAN