HAN Pabo loopt vooruit op de troepen

Nederland dreigt het slechtste jongetje van de klas te worden: het gaat niet goed met ons onderwijs. Het ministerie wil daarom meer focus op de basisvaardigheden taal, rekenen, burgerschap en digitale vaardigheden. De opdracht aan het onderwijs is dan ook: niet repareren, maar renoveren. Léonie: “Wij nemen die boodschap ter harte. We kozen er weloverwogen voor te focussen op een kennisrijk curriculum: studenten diep laten duiken in kennis en effectieve vormen van didactiek, waardoor ze kneitergoede leraren worden.” 

De eerste uitdaging ligt meteen bij de poort van de pabo, vertelt Léonie: “Veel studenten komen de opleiding binnen met een achterstand, bijvoorbeeld op taal. De uitdaging is die achterstanden zo snel mogelijk weg te werken, zodat er straks professionals voor de klas staan met voldoende bagage om kinderen naar het gewenste niveau te helpen.”  

Het projectteam vond de oplossing in de introductie van eigen vaardigheidslijnen in de eerste 3 jaar van de opleiding. Studenten die hun eerste toetsen in de basisvaardigheden niet halen, kunnen in periode 2 en eventueel 3 rekenen op extra ondersteuning. Verder krijgt formatief handelen een prominentere rol: niet pas toetsen aan het eind van een periode, maar in het hele leerproces steeds checken waar studenten staan en wat er nog nodig is. Léonie: “Ons ideaalbeeld is, dat we steeds zo dicht bij de studenten staan, dat het voor hen goed te doen is om de pabo te halen, terwijl we tóch het niveau verhogen.”  

Het projectteam stippelde voor het nieuwe curriculum ook meer ‘lange lijnen’ uit. Onderwijskundige Jessica Rodermans van de HAN: “We richten de opleiding zó in, dat onderwerpen in verschillende leerjaren terugkomen. In jaar 1 wordt deelonderwerp A behandeld, in jaar 2 eerst een korte terugblik op A en vervolgens verdieping naar deelonderwerp B, in jaar 3 eerst een opfrissing van A en B, en vervolgens verrijking met deelonderwerp C.”   

De HAN Pabo én het primair onderwijs (po) merkten de afgelopen jaren dat studenten een stevigere didactische basis zouden kunnen hebben. In het nieuwe curriculum is daarom ruimte gemaakt voor een andere invulling van de leerlijn Didactiek. Onderwijskundige en HAN-docent Jan Knuivers: “We laten de studenten door de jaren heen kennismaken met 3 verschillende didactische aanpakken. Dat is minder dan voorheen, maar daardoor kunnen we wel meer de diepte in en studenten echt de leerpsychologie achter de didactiek laten ontdekken. Eenmaal in het werkveld, kunnen ze daardoor uit de voeten met iedere aanpak waar een school mee werkt.” 

Alle pabo’s hebben een overladen curriculum. Het projectteam besloot in overleg met het werkveld scherpe keuzes te maken, vertelt Léonie: “We onderzochten met elkaar: welk aanbod hoort nu echt thuis op de (initiële) opleiding en welke kennis en vaardigheden kunnen ook na de diplomering doorontwikkeld worden, op de scholen zelf of via nascholing bij de HAN Pabo.” De verlaging van de druk op het curriculum gebeurt ook op andere manieren. Sommige vakken vervallen, zoals Levensbeschouwing en Dans. Er komt ook een einde aan bepaalde ‘samengevoegde vakken’: modules waarin bijvoorbeeld én taal én muziek een plek hebben, worden uit elkaar getrokken voor meer kwaliteit. 

Het werkveld is nauw betrokken bij de herziening van het curriculum. Dat kan ook niet anders, zegt Léonie: “Je moet dit echt samen doen: alleen met elkaar kun je zorgen dat cursussen alles behandelen wat nodig is, zodat je er in de praktijk mee uit de voeten kunt.” Om diezelfde reden betrok het projectteam experts, ook van buiten de HAN Pabo. Léonie: “Van taal- en rekenspecialisten uit het werkveld tot een didactisch deskundige uit Vlaanderen.” Zo werkten ze samen de visie uit tot een evidence informed curriculum, gestoeld op onderzoek en kennis over de praktijk.  

Het projectteam werkt met een unieke aanpak: ze lieten en laten anderen zoveel mogelijk meedenken en delen actief de opgedane kennis, zoals bijvoorbeeld eind januari op de Open Curriculumavond. Léonie: “Wij zien vooral de voordelen van die transparante openheid, maar de keuze voor open source is soms ook wel even spannend: over onderwijs heeft iedereen een mening, en die lopen ver uit elkaar.” Tegelijkertijd blijkt de behoefte om die meningen te delen en de interesse in wat de HAN Pabo doet, groot. Léonie: “We hadden voor de Open Curriculumavond tegen de 90 aanmeldingen. Dat waren vooral mensen met een hart voor onderwijs, die graag met ons meedenken over manieren om het beste curriculum neer te zetten.”  

Het nieuwe curriculum wordt ingezet vanaf september 2024, te beginnen met de studenten die dan starten met de pabo-opleiding. Op het moment dat zij hun propedeuse op zak hebben, heeft het projectteam ook het curriculum van het 2e jaar helemaal herzien. En zo gaat het stapsgewijs door, vertelt Léonie: “De studenten die in september starten, doorlopen de hele opleiding met het nieuwe curriculum.”

Volg de speciale LinkedIn-pagina of neem contact op met leonie.janssen@han.nl.